Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

nationibus Christianorum. Epistola Iohannis soldani ad Pium papam secundum cum Epistola responsoria ejusdem Pii ad soldanum. Sine loco, anno et typogr. n. 4°. (Dies ist wohl überhaupt die erste Ausgabe und wahrscheinlich aus der Presse von Guldenschaff in Cöln). Eine andere Ausgabe (sine loco, anno et typogr. nota) führt den Titel: Itinerarius Ioannis de Hese presbiteri a Hierusalem describens dispositiones terrarum, insularum, montium et aquarum ac etiam quaedam mirabilia et pericula per diuersas partes mundi contingentia lucidissime enarrans. Expliciunt duo tractatuli de mirabilibus rerum totius Indie ac principe eorum presbytero Ioanne 4o, 22 foll. (cf. Hain, No. 8534-5; Beckmann II, 390). Eine Ausgabe erschien: Daventriae, Iohannes Pafraet 1499 u. 1505, 4o, 20 ff. u. 18 ff., und Iacob de Breda (1504) 4o, 19 ff., auch Antwerpen, Gobert Bock, 4o, sine anno (cf. Campbell, Annales, 1032) und in Paris, Rob. Gourmont, pro Oliverio Senant, 4° (cf. Brunet III, 139; Hain, 8535-6; Catalog. libb. saec. XV impress. in Bibl. Hagana II, No. 653; Catalogue l'Escalopier II, No. 479). Eine spätere Ausgabe führt den Titel: Peregrinatio Ioannis Hesei ab urbe Hierusalem instituta et per Indiam, Aethiopiam aliasque quasdam remotas mundi nationes ducta.... Antverp., Ioann. Withagius, 1565, VIII, 110 pp., 8° (cf. Beckmann II, 393 ff.; Tiele 109-10). Die letzte Ausgabe erschien in Oppert, Der Priester Iohannes, Berlin 1864, 180-93 (aus A 1). Eine holländische Uebersetzung machte 1398 Iohan Voet, (de Vries in: Verslagen en ber. der Vereenigung voor oude Nederl. letterk., 1845, 5-32). Wie verhält sich dazu der unten No. 234 zu nennende handschriftliche Text des Iean Voet? C. Beckmann II, 390—400; Stuck I, 144; St. Genois, Les voyageurs Belges I, 36-7; Biogr. Woordenbook VIII, 706; Grässe, Lehrbuch II B, 769-70; Trésor III, 262; Yule, Cathay I, CXLI; de Barante, Hist. des ducs de Bourgogne V, 425-37; Zarncke, D. Presbyter Johannes 1876, 159-71; Chevalier s. voce.

1389-1405. Ignatius von Smolensk: Pilgerfahrt (russisch). A. 1. Kasan, Univers. 21367 s. XVII. 2. Moskau, a. Laura des heil. Sergius G. 224 s. XV u. b. 765 s. XV-XVI || c. Bibl. d. Tschudowschen Klosters 276 s. XVI. 3. St. Petersburg, a. Akad. d. Wissensch. 8o s. XVI || b. Geistl. Akademie 1086,9 s. XV u. c. 1464 s. XVI d. Kais. öffentl. Bibl. 12 s. XVI e. 341 s. XVI | f. 1563/13 s. XVII. 4. Handschriften der Nikomischen u. Pleskower Chronik. B. 1. Chronik Nikons, St. Petersburg 1786, 4o, lib. III, 158-64. 2. Die Sagen d. Russ. Volks von J. P. Sacharow, St. Petersburg,

227

Sacharow, 1849, 8o, lib. II, 95-108 (daraus ein Auszug in: Jerusalem, Palästina u. Athos nach d. russisch. Pilgern d. XIV-XVI. Jahrhunderts vom Archimandrit Leonid, Moskau 1871, 8o, 6—16). 3. Die Pilgerfahrt d. Ignatius v. Antiochien, St. Petersburg, Kirschbaum, 1887, 8o, XI, 47 pp. (ed. S. W. Arseniew, XII. Lieferung von d. Sammlung d. russisch. Paläst. Vereins); cf. Sammlung. d. archaeol. Instituts 3. Heft, 42-4. Französisch: Le pélerinage d'Ignace de Smolensk traduit par Mme B. Khitrovo, Genève, Fick, 1888, 128-64 (Soc. de l'Orient latin, Série géogr. V Itinéraires Russes) 228 nach B7 übersetzt; cf. Grässe, Lehrbuch II B, 775-6.

1392-3. Graf Heinrich von Lancaster u. Derby (später Heinrich IV. v. England): Compotus Ricardi Kingeston Thesaurarii Henrici de Derbio pro Viagio Terrae Sanctae. A. London, Record Office, 2 voll. s. XIV fol. B. Der Codex sollte von Stubbs für die Camden Society veröffentlicht werden (cf. die Auszüge, welche R. Pauli in d. Nachrichten von d. Königl. Gesellsch. d. Wissenschaften zu Göttingen 1880 1. Mai u. 1881 16. Nov. gegeben hat), aber nach neueren Nachrichten wird die Publication in Königsberg erfolgen. Die Reise, welche im Juli 1392 begann, durch Preussen, Schlesien, Böhmen, Oesterreich nach Venedig und von da nach dem heil. Lande und zurück führte, wird auch kurz erwähnt in: Joh. 229 Capgrave, De illustribus Henricis 99-101.

1392-3. Thomas Brygg et Thomas de Swynburne: Itinerarium ad Sanctum Sepulcrum. A. Cambridge, Cajus Colleg. 449 fol. s. XV. B. herausgegeb. von Graf P. Riant in: Les archives 280 de l'Orient latin II B, 380-8.

1394. Nicolaus de Marchono: Itinerarium Terrae Sanctae als in Paris, Bibl. Reg. 371 befindlich erwähnt bei Labbe, Nova bibl. mss. librorum 1653, 49, Oudin 1722, III, 1269 und Fabricius, Bibl. medii aevi 1736, V, 68; aber dieses Manuscript ist nach directer 231 Erkundigung nicht in Paris. Cf. sonst auch Chevalier s. v.

1395. d'Anglure. A. 1. Epinal, No. 189 s. XV, 4°. 2. Paris, Biblioth. nation. a. fonds franç. 15217 s. XV, fol. 27r-67r || b. Collection Duchesne 65 s. XVII, fol. 73—5 (Auszug). B. 1. Iournal contenant le voyage faict en Hierusalem et autres lieux de dévotion tant en la terre Saincte qu'en Egypte. Par tres-illustre Seigneur messire Simon de Sarebruche chevalier, Baron d'Anglure, au diocèse de Troyes en l'année 1395. Mis en lumière pour la premiere fois sur le manuscript trouvé en une Bibliothèque. A Troyes par Noel Moreau dict le Coq demeurant en la rue Nostre Dame a l'en

seigne du Coq, 1621, 8°. 2. Le saint voyage de Jérusalem par le baron d'Anglure. 1395. Accompagné d'éclaircissements sur l'état présent des lieux saints, Paris, Pouget-Coulon, 1858, 222 pp., 8° (von Abbé Domenech in d. Bibl. catholique des voyages et de romans). 3. Le Saint Voyage de Jherusalem du seigneur d'Anglure publié par Fr. Bonnardot et Aug. Longnon, Paris, Firmin Didot et Comp. 1880, LXXVIII, 178 pp., 8° (cf. Polybiblion 1880, XXIX, 250; Revue histor. XIV, 109). C. Einen kurzen Auszug aus dem Reiseberichte siehe in: La Terre Sainte 1880, V année, No. 44; den Abschnitt über Cypern veröffentlichte auch de Mas Latrie, Hist. de l'île de Chypre II, 430-4 und Bent in Frasers Magaz. 1881, 818-21.

1395. Relation d'un voyage de Metz à Iérusalem entrepris en 1395 par quatre chevaliers Messins, von M. de Huart veröffentlicht in: L'Austrasie, Revue du Nord-Est de la France, Metz 1838, III, 149-68, 221-36. Die vier Reisenden (236) waren: Iehan de Raigecourt, Rémion de Mitry, Poince Le Gournaix und der Verfasser des Berichts Nicolle Louve. Die Handschrift befindet sich (cf. Bonnardot & Longnon, Le saint voyage de Jherusalem du seigneur d'Anglure, Paris 1880, XX-XXI) nicht, wie der Herausgeber versichert, in Metz, sondern in Epinal (No. 189 s. XV, 4o, 162 pp.); Huart erhielt daraus eine Copie und wollte diese der Bibliothek von Metz überweisen, ohne jedoch seinen Vorsatz ausgeführt zu haben. Unser Reisebericht ist von dem vorhergehenden nicht verschieden. Interessant ist die (bei Bonnardot etc. 111-4) aus dem Jahre 1428 stammende Ballade des oben genannten Nicolle Louve, worin er die Leiden und Gefahren seiner Seefahrt schildert.

[ocr errors]

232

233

1398. Iean Voet d'Utrecht. A. Cheltenham, Bibl. Phillipps No. 1981, 4° s. XVII, 21 foll. (niederdeutsch). In den jaer ons heeren MCCC ende XCVIII ick heer Johann Voet van Utrecht heb geweest tot Jherusalem || Hew beschreven ende geeyndet vermits... van Rhemen, in den jaren unses heeren MCCCLXXIII." (Haenel, Catalog 873, No. 1055). B. Auch erwähnt in O'Kelly, Le Héraut d'Armes (Bruxelles 1873) III, 278, Mém. sur l'ordre de St. Sépulcre 180 u. in Comptes rendus de la commiss. d'histoire 1862, III, 146-7. 234 XIII-XV saec. Jacob ben Nathanael ha-Kohen: Ueber Gräber Palästinas. A. Cambridge, hebr. Cod. 40f, 139b, 140a; cf. Catalog von Schiller-Szinessi 8, 9, 247; Steinschneider, Hebr. Bibl. XVI, 107; St. 15, No. 13.

235

saec. XIV. Bethel sive Declaratio Jerusalem versi

[ocr errors]

bus Leoninis composita. Exi parue liber clausam deserere liber cui praesentaris breuiter commissa loquaris || Qui tres sunt sed idem persone tres deus idem" (Breslau, Stadtbibl. Abth. Rhediger. 236 89, 40 s. XIV).

De habitantibus Terre Sancte. De Asassinis: „In provincia Phenices circa fines contradi qui dicitur Tortosa" (Turin, 237 Athen. E. V. 8 s. XIV, 4o, fol. 10r-1 r).

De septem nationibus Terrae Sanctae. A. 8. lat. 1. Cambridge, Cajus coll. 449, § 11, 23 ff. 2. Escorial, L. III, 22 s. XIV, 8o, fol. 89 (Neues Archiv 1881, VI, 256). 3. Gotha, Ch. A. 26 s. XV, fol. 123-7. 4. London, Bibl. Reg. 14 C. XIII, s. XIV, fol. 182 a. 5. Monteprandone, N. 46 bis, fol. 219 ff. (Crivellucci, I codici della libreria .... nel convento di S. Maria delle grazie presso Monteprandone, 1889, 85-91, vollständig abgedruckt. 6. Rom, Vatic. 5255 s. XIV, fol. 139 v. 7. Wien, 9779 s. XVI, fol. 110b-4a. 8. Wolfenbüttel, Cod. Helmst. 354 s. XV, fol. 281b-3b. b. deutsch: 1. München, Cgm. a. 267 s. XV, fol. 236-8 || b. 270 s. XV, fol. 116-33 || c. 1274 s. XVI, fol. 2-8 || d. 4886 s. XV. Dieser Ab238 schnitt ist auch den meisten grösseren Pilgerschriften eingefügt.

[ocr errors]

De sepulchro Domini. Monet, quomodo sepulchrum Domini fuerit edificatum || hinc etiam in portibus machinas ad prae239 lucendum farox dicunt." (Zwettl, Stiftsbibl. 167 s. XIV-XV, 4o; N.) De situ civitatis Antiochene. Anthiocio (sic) in celesiria sita est." (22 Zeilen). (Florenz, Bibl. naz. (Magliab.) XXIII, 122, 240 40 s. XIV (jetzt II, II, 327), fol. 163b; N.)

De situ Jerusalem. „Jerusalem. Sepulcrum Domini. Ista ecclesia est sita in decliuo montis Syon. Mons Caluarie, ubi Habraham sancto altari immolauit, ibi filius Dei immolatus est | Cana Galilee distat a Nazaret sex milliaria ad aquilonem, Mons Tabor distat sex milliaria a mari Galilee vel Tiberiadis.“ (Cambridge, Corp. Christi 241 Coll. 301 s. XIV, fol. 177.)

Descriptio locorum venerabilium Sanctae civitatis Jerusalem, quorundam oppidorum et notabilium locorum terre promissionis u. Descriptio regni Syriae et Egypti. Sepulcrum Christi visitaturus per portam || Benjamin vel S. Stephani intrare debet etc." (Florenz, Bibl. Naz. [Magliab.] 242 XXIII, 122 fol. s. XIV, [jetzt II, II, 327], fol. 163, 166v-71v; N.) Quicunque loca crucem Do

Descriptio Palaestinae.

248 mini etc." (Wien, 2162 s. XIV, fol. 102a-2b.)

Descriptio Palestine.

huic etc. that is to sai XL. yeer

„Annis proximus fui generacioni the clensed. this was doon thal men"; unvollständig (London, Sloane 2319 s. XIV, 4o).

.....

Descriptio parochiae Jherusalem. „Descriptio parochie Jherusalem sancte Dei civitatis"; der Rest fehlt (Paris, Bibl. nation. fonds lat. 6186 s. XIV, fol. 133 v).

[ocr errors]
[ocr errors]

Descriptio Terrae Sanctae. 1. „Of that most blesxd viage to thee hooli citee of Hierusalem itt is bihovable to every cristians to that viage | And there lefft the hoyntes of his feete as itt yett apperith. 2. Peregrinacions of the holi citee of Hierusalem. „In the hooli cite of Hierusalem is the most cherch | by cunneng of men of fyseke of the same freers." 3. Peregrinacions of Bethlehem. „On the othe daie we ryde to Bethleem, which is district || Item a place where the styrre disappered." 4. Peregrinacions that beth in the Montaynes of Jude. A. „There is the monastery of the holi crosse yn which the savegard of Sent John the Baptist att that tyme." B. There is the sepulcre of Holi Lazar Martha saide to here: Magister adest et vocat te." 5. Peregrinacions of flume. Jordan. First is a monastery of Ioachim fader of the virgen || Passion of Almyghti Jesu Crist oure Savioure." 6. Other blessed Peregrinagis within, the Holi Lande and there about. „Many other full devote hooli places in the celestiall Hierusalem tryumphant. Amen." 7. Peregrinationes in Ecclesia S. Marie Bethleem. „Iste Confessor domini sacratus .... plebs celebrat || gavisi sunt gaudio magno valde." 8. Preces et recitandae in sacratissimo Monte Sion et in circuitu Hierusalem. ,, Pange lingua gloriosi corporis | in secula seculorum. Amen." 9. Processio Peregrinorum in Ecclesia S. Sepulchri. „Regina deinde .... ora pro nobis per tuam magnam misericordiam et pietatem." 10. Preces, Hymni et recitandae ad diversas Peregrinationes in Hierosolymis, Palaestina et Syria. „Vexilla regis prodeunt ejus apud te patrocinia sentiamus." 11. Of the Buildings et destructions of Jerusalem, the Riches of the First Temple and Miracles wrought by the Croce of our Saviour. Hierusalem was first edificat by Melchesedech || XV blyndmen were ....“ (London, Harleian. 2333 s. XIV, 8o).

[ocr errors]

.....

"

Descriptio Terrae Sanctae: Hierusalem gloriosa Judee metropolis juxta philosophos in medio mundi || (St. Stephanus) translatus in Sion et sepultus postea Constantinopoli, Romae ad ultimum beato Laurentio contumulatus, unde et in tumulo: Quem Sion occi7

Röhricht, Bibliotheca geogr. Palaest.

244

245

246

« ZurückWeiter »