Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

ed. Jacobus Nasmith, Cantabrig. 1778, 8°, 1-73. Cf. Nasmith, Catal. cod. Parkeri, No. 407.

1332. Wilhelm von Boldensele: Hodoeporicon ad Terram Sanctam. A. 1. Basel, früher E. III, 20 (Pertz, Archiv VII, 174), jetzt nach directer Erkundigung D. IV, 8 signirt. 2. Bern, 125, 4 s. XIV, fol. 196a-213 a, franz. 3. Besançon, Il c. 4 s. XIV, franz. 4. Breslau, Univers. IV, 37, 4° (Pertz, XI, 698-9). 5. Brüssel, 8779 40 lat. (daraus Auszüge im Bullet. de l'acad. de Bruxelles 1844, XI A, 184-92 u. Mon. pour servir à l'hist. de Namur 1846, IV, 277-80, Note). 6. Cheltenham, 6650 s. XIV. 7. Colmar, Stadtbibl. 228 fol. Miscellanband, 12 a-29b). 8. Giessen, 159 lat. s. XV, fol. 1-12 (Pertz, IX, 575). 9. Haag, Z. 183, 4° s. XIV, fol. 1-14 lat. (Campbell). 10. Klosterneuburg, (Pez, Thaur. I A, LXXXVII). 11. Lambach, Stiftsbibl. (Tübing. Theol. Quartalschr. 1868, 326). 12. Leyden, Univ. Suppl. lat. 322 s. XIV. 13. London, Bibl. Cott. Otho D. II § 4, franz. 14. München, a. Clm 903 s. XV, 174–96, 4° b. 18621 s. XV, 83-122, 4° || c. 22377 s. XV, 183–90, 4o d. 27006 s. XV, 4o. 15. Namur, Stadtbibl. 50 s. XV, lat. (Pertz, VIII, 476). 16. Paris, Bibl. nat. fonds franç. a. 1380 s. XV, fol. 119-37 || b. 2810 s. XIV, fol. 116-33 || c. 12002 s. XV, fol. 134b-61b. 16. Prag, St. Veit a. G. 42 lat. u. b. N. 13 (N.). 17. Rom, Reg. Christ. 171 s. XIV. 18. Straubing, Cod. d. früheren Dechanten Matthias Ebersperger (woraus B b 1). 19. Utrecht, Univ.

737 lat. s. XV, fol. 169-75 a. 20. Wien, a. 523 lat. s. XV || b. 3529 s. XIV, fol. 132-53, lat. (Pertz X, 478). 21. Wilna, Gräfl. Potockische Bibl. s. XIV, fol. 188-201 (cf. Waitz, Chronica regia Colon. praef. XXIV). 22. Wolfenbüttel, Cod. Weissenb. 40, fol. 95a-110a (woraus B b 2). B. a. Französisch: Jehan de St. Denys: L'hystoire merveilleuse, plaisante et recreative du grand empereur de Tartarie .... Paris 1529, 4o, fol. LXVI-LXXVII. b. Lateinisch: 1. Canisius, Antiquae lectiones V, 95-142 (ed. Basnage IV, 332-57). 2. Grotefend, Itinerarius Guilielmi de Boldensele in: Zeitschrift d. histor. Vereins für Niedersachsen, Hannover, Hahn, 1855 (Jahrgang 1852) 236-86 (cf. auch 226-36). c. Deutsch: Jäck, Taschenbibl. II, 109—62. Auszüge in RM. 465-6 u. R. 102. C. Cf. Henric. de Hervordia ed. Potthast 250; Chron. Mindens. in Meibom, SS. Germ. I, 549; Fabricius I, 689; Baluze, Hist. pap. Avenion. I, 770, 774; Beckmann II, 226-37, 561; Grässe, Lehrbuch II B, 769; Nouv. annales des voyages 1853, I, 38; Wochenblatt d. Johanniter-Ordensballey Brandenburg 1861, No. 34; Calenberg. Urkundenb. I, 26, 35, 41;

191

Lüneburger Urkundenb. XV A, 52-3 Note; ZDMG. XVI, 1862, 192 710-3 u. Chevalier s. voce.

[ocr errors]

.....

1332. Brocardus: Directorium ad Philippum regem. A. 1. Basel, A. I, 28 s. XV, 4o, fol. 254b-91b, lat. 2. Brüssel, a. 9095 s. XV fol. franz.: Cy commence ung advis directif pour faire le passage d'oultremer, lequel advis frère Brochart de l'ordre des Prescheurs fist et composa en la fin lan Mil CCCXXXII et le présenta à très excellent prince et son seigneur Philippe de Valoy roy de France, septième de ce nom, en récitant les choses qu'il a veues et experimentées sur les lieux trop mieulx que celles qu'il a ouy dire par bouche dautroui. Et depuis lan Mil CCCC cinquante V par le commandement et ordonnance de Philippe, par la grâce de Dieu, duc de Bourgogne .... a été translaté en cler françois par J. Mielot, chanoine de Lille en Flandre" || b. 9176 s. XIV lat. „Incipit directorium ad passagium faciendum editum per quondam fratrem ordinis Praedicatorum ad seren. principem et Dominum Dominum Philippum regem Francorem, anno Domini MCCCXXXII || Explicit directorium ad passagium faciendum per christianissimum regem Franciae in terram sanctam editum a fratre Brochardo theutonico ordinis fratrum Praedicatorum." 3. London, Bibl. Reg. 19 D. I, fol., 165 ff., franz. von Jehan de Vignay. 4. München, Cod. gall. 491. 5. Oxford, Bodlej. S. Mar. Magdal. 43 s. XV, 1-24 lat. 6. Paris, a. Arsenal 4798 (H. F. 676) s. XV, fol. 1–150 || Bibl. nation. fonds franç. b. 5593 s. XV, fol. 1-67 || c. 9087 s. XV, fol. 1—150 || d. 10025 s. XV || fonds lat. e. 5138 s. XVII, fol. 1-39 || f. 5990 s. XIV, 34—55. 7. Rom, a. Palat. 603 s. XV, fol. 73r-133 v, lat. 8. Wien, 536, lat. B. Im Auszuge bei Quétif et Echard, SS. ord. Praed. I, 571-4, vollständig edirt von Baron v. Reiffenberg in: Le chevalier au cygne I, 227-312; cf. CLX-CLXXV (Mon. pour servir à l'histoire d. provinces de Namur etc., Bruxelles 1846, IV). C. Cf. Bulletin du Bibliophile Belge II, No. 5; Chevalier s. voce Burchardus und Jean Miclot (nicht: Mielot). Neumann macht in d. Tübing. Theol. Quartalschrift 1868, 324-5 darauf aufmerksam, dass unser Burchardus, welcher nach eigener Angabe 24 Jahre im heil. Lande weilte, dem oben No. 143 genannten Burchardus de Monte Sion schwerlich identisch sein könne; cf. besonders Delaville le Roulx, La France en Orient I, 86–97. Zur Erläuterung des Berichts cf. Matkovitsch in: Rad Jugoslavenske Akademije, Agram, 1878, XLII, 158-62. Ueber die zahlreichen übrigen Schriften, welche Rathschläge für eine Wiedereroberung des heil. Landes und jedenfalls

auch Beiträge zu seiner Geographie enthalten werden, cf. Röhricht in Forschungen zur deutschen Geschichte XX, 117-8, wozu noch nachzutragen ist: a. aus Handschriften: Guillelmus Adam, De modo exstirpandi Saracenos ad Raimundum Guillelmum de Fargis cardinalem Clementis V (Basel, A. I, 28 s. XV; cf. Delaville I, 62-4, 70—7, 91—7), Raymundus Lullus, Tractatus de recuperanda Terra Sancta (1. Paris, Bibl. nat. fonds latin. 3323, 15450, 17827 s. XIV. 2. München, Clm. 10565; cf. Hist. litt. de France XXIX, 342-3), De recuperatione Terrae Sanctae (Paris, Bibl. nat. fonds lat. 5515 s. XIV, fol. 53b-63b), Fidentius de Padua, Liber de recuperanda Terra Sancta ad Nicolaum papam cum figuris (ibid. 7242 s. XIV, fol. 85a-126a), Tractatus duo de recuperanda Terra Sancta (ibid. 7470 s. XIV, fol. 117a-29b), Traité du recouvrement de la Terre Sainte par le maître de l'Hôpital (ibid. 7470 s. XIV, fol. 172a-8a), Guido de Vigevano, Thesaurus acquisitionis Terrae Sanctae figuris (ibid. 11015 s. XIV, fol. 33-55; cf. Montfaucon, Bibl. bibliothecarum 11011 u. Cod. Aug. Taurin, Athen. lat. G. V, 7), Tractatus duo de recuperanda Terra Sancta (ibid. 14693 s. XIV, fol. 37-52), Consultatio magistri Templariorum de negotio Terrae Sanctae (Paris, Bibl. nation. Baluze 43 s. XIV, fol. 423-6), Thomas Campanella, Legationes pro recuperanda Terra Sancta (Paris, Bibl. nation. fonds lat. 3364 s. XVII), Incipit Tractatus super Methodium qui in se continebit quinque capitula, quorum primum est de possessione Terre Sancte, 4° (Amiens, Bibl. des Grafen L'Escalopier, Cat. II, No. 5042). b. aus Drucken: van Hulthem, Emmanuelis Piloti Cratensis de modo, progressu, ordine ac diligente providentia habendis in passagio Christianorum pro conquestu Terrae Sanctae .... tractatus .... 1420 vulgari sermone translatus in lingua francigena 1441 (aus d. Brüssel. Cod. 15701 s. XV gedruckt in: Monum. pour servir à l'histoire de Namur IV, 312-419; cf. CLXXV-CLXXIX), La Complaincte de la Terre Saincte et autres provinces adjacentes detenues en la main des infideles, Anvers, G. Vorstermann, 1533, 4o, De origine et conservatione bonorum regum et laude civitatis Hierosolymae cum exhortatione ejusdem recuperandae ed. Sebast. Brant, Basileae, Bergmann de Olpe, 1495, 8, Orator Terrae Sanctae et Hungariae seu sacrarum Philippicarum in Turcarum barbariem et importunas christianorum discordias auctore V. F. P. Phil. Bosquiero, Duacı, Borremans, 1607, 8°. Sonst cf. de Mas Latrie, Hist. de l'île de Chypre II, 118-25, 126-35; Schottmüller, D. Untergang der Tempelherren I, 50, 63-4, 84, 101-6; Delaville le Roulx I,

1-103: Projets et Tentatives (1290-1350); Tentatives, 103-201 193 (1350-96).

1333. Isaak Chelo (?) ben Josef: Schebile dirusaschalaim. A. Paris, Bibl. nat. 1070. B.: Les chemins de Jérusalem in Carmoly, Itinéraires 219-34 (Einleitung), 235-64 (Text), 265–320 Noten. C. Der Name Chelo ist zweifelhaft; Isaak war 1325-7 noch in Lerida (Steinschneider, Cat. Bodlej. 1102; Kobak, Jeschurun 194 VI, 96); cf. Literaturbl. d. Orients IX, 810; St. 14-5, No. 11b.

1335-41. Ludolfus de Sudheim. A. 1. Amorbach, Fürstl. Leiningensche Bibliothek (1851 versteigert), lat., fol. 2. Berlin, Königl. Bibl. a. fol. 198 s. XV, fol. 169-216, u. b. 362, 4o, deutsch || c. Diez, 60 fol., lat. (Pertz, Archiv VIII, 854). 3. Breslau, Stadtbibl. 1752 s. XIV-XV lat. (Auszug). 4. Cambridge, S. Iohn I, 11, fol. 5 s. XIV. 5. Colmar, Stadtbibl. 59 s. XV-XVI, p. 3a-42b, deutsch. 6. Danzig, a. Bibl. eccl. Omn. SS. 133, 4° u. b. Stadtbibliothek V, 9, 84 s. XIV (cf. Les archives de l'Orient latin II B, 306 ff.) 7. Darmstadt, 810 saec. XIV, deutsch (Fragm.). 8. Donaueschingen, 480 (L. 154) s. XV, 4^, deutsch. 9. Düsseldorf, 112 s. XV, deutsch, (Pertz, XI, 748; Deycks, Ueber ältere Pilgerfahrten 28-61; Kosegarten 12-4). 10. Erfurt, Amplon. 393 s. XIV, 4o, fol. 21-63a, lat. 11. Freiburg i. d. Schweiz (cf. unten B 9). 12. Gent, 13 d (136) fol. s. XV, § 6, lat. 13. Göttingen, Universitätsbibl. a. Cod. lat. 61, Sammelband, p. 133–94 u. b. Cod. histor. 822, 4o. 14. Halberstadt, Domgymnasium 86 s. XIV, lat. 15. Hamburg, Stadtbibl. Cod. geogr. 15, fol. 1-64, deutsch. 16. Hannover, Stadtbibl. 188 s. XIV, fol., lat. 17. Hildesheim, Gymn. Ioseph. 16 (21) s. XIV. 18. Karlsburg, Gräfl. Batthyan. Museum s. XIV, 8o, 35 foll. 19. Libri, choicer portion 1527 s. XVI. 20. London, Brit. Mus. a. Cotton. Titus. A. 25, 3 || b. Bibl. Harleian. 3589 s. XIV, lat. 21. Lüttich, Universit. 353 (crucif. Huyens.) s. XV, lat., fol. 56-87 (Pertz VIII, 478). 22. Luxemburg, Stadtbibl. a. 50 u. b. 121 s. XV, lat. 23. Middlehill, (Payne) 4215 s. XIV, 8o, lat. (Pertz VIII, 767). 24. Miltenberg, 1693 s. XV (cf. Conrady, Vier rhein. Palästina-Pilgerschriften 1882, 2). 25. München, Cgm. a. 252 s. XV, fol. 1—55 || b. 318 s. XV, fol. 59-117 || c. Cod. lat. 18377 s. XV, fol. 269-307. 26. Neustadt an d. Aysch, Kirchenbibliothek (Kirchenbl. z. N. an d. Aysch, herausgeg. von Schnizer 1782, I, 44). 27. Nordkirchen, Gräfl. Plettenberg-Esterhazysche Bibl., hinter Oliverii Scholastici Histor. Damiatina s. XIV, No. 4, deutsch. 28. Oxford, Bibl. Bodlej. Collect. Ric. Iamesii p. 186, 24 § 6, lat.

29. Rom, a. Bibl. Chigi J. VII, 171 fol. s. XIV || b. Bibl. Vatic. 7317 s. XV. 30. Rostock, Universit. man. theol. 40, 8° s. XV, fol. 1-52, deutsch. 31. Schlierbach, Stiftsbibl. I, 53, 4° s. XV, fol. 62-138 (N.) 32. Trier, a. Cathedralbibl. 76, lat. und b. 81 s. XV, lat. (Pertz VIII, 608 || Stadtbibliothek c. 334, (1386) s. XV, fol. 39b-71 u. d. 504 (1923) s. XV (1885 unauffindbar; Herr Dr. Korth). 33. Upsala, Cod. Wadst. 43 s. XV, fol. 122-37 v. 34. Wernigerode, Zb. 22, 4° s. XIV, deutsch. 35. Wien, Cod. germ. a. 107 s. XV u. b. 2906 s. XV. 36. Wolfenbüttel, a. Cod. Blankob. 41, fol. 87-109 b. 127e s. XV, fol. 87a-109 b, deutsch || c. Cod. Extravag. 115, fol. s. XV, fol. 156b-8a, lat. Fragm. || d. 116 fol. s. XVIII, fol. 452-507, deutsch || e. Cod. Helmstad. 450 s. XV, fol. 193a-6a, lat. Fragm. 37. Würzburg, Universit. chart. 9, 37 s. XV, 4o, p. 1-119, deutsch. B. 1. Ludolphus s. Petrus rector in Suchen. Descriptio terrae sanctae et itineris ejus Hierosolymitani. Fol. 1a: Registrum de itinere ad terram sanctam. Fol. 2a: De terra sancta et itinere jherosolimitano et de statu ejus et aliis mirabilibus que in mari conspiciuntur videlicet mediterraneo. Sine loco et anno (wahrscheinlich c. 1470, Argentorati, Henr. Eggesteyn) 34 foll. à 41-2 Zeilen (Panzer, Annal. I, 84, 447; Quaritsch, 8470; Ebert, 12489; Hain, 10307). Klemm 144 f., No. 274 möchte diesen Druck Nicolas Pistoris de Bernsheim u. Marc Reinhard in Strassburg (c. 1485) zusprechen. 2. Fol. 1a: Registrum de itinere ad terram sanctam. Fol. 2a: wie oben in No. 1. Sine loco et anno (wahrscheinlich c. 1472 Argentorati, Henr. Eggesteyn), 34 foll. à 42 Zeilen; dieser Druck unterscheidet sich vom vorigen nur dadurch, dass der erste gespaltene Columnen, der zweite vom 2. Blatte an auslaufende Linien hat (Fischer, Beschreibung typographischer Seltenheiten, Nürnberg 1804, VI, 117—8; cf. Hain, 10308). 3. Libellus de itinere ad terram sanctam, 4o, 36 foll. Sine et loco et anno, nach Brunet s. v. wahrscheinlich c. 1473 in Köln gedruckt. 4. Fol. 2a: Registrum in librum ludolphi de itinere ad terram sanctam. Sine loco et anno, 54 foll. à 33 Zeilen (nach Brunet mit denselben Typen wie die Venetianische Ausgabe des Iohn Maundeville; cf. Hain, 10309; l'Escalopier II, No. 5203). 5. Fol. 1a: Ain register vber das buch von dem weg zu dem heiligen grab oder gelobten land vnd wundern. hie mit begriffen. Fol. 3 am Ende: Hie hebt an das buch von dem weg zu dem heiligen grab oder gelobten Land vnd wundern. da bi vast kurtzweilig begriffen. (Auf Fol. 4a nennt sich der Verfasser Petrus parochus). Sine loco et anno (wahrscheinlich in Augs

« ZurückWeiter »