Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Gesta Francorum expugnantium Hierusalem (c. 1108) in: Bongars, Gesta Dei I, 561-93; Rec. des hist. des crois., aut. occid. III, 487-543 (auf p. 510 ein Plan von Jerusalem e cod. Aldomarensi, fol. 15b). Cf. v. Sybel 22-31. Der geographisch wichtigste Abschnitt ist p. 508-12: „Est enim civitas haec in plano sita inter montana Judaeae et maritimam || ita ut nec parvitate nec amplitudine unquam fastidiosa videatur."

Les Gestes des Chiprois (1095-1209) éd. Gaston Raynaud, Genève 1887 (Société de l'Orient latin, Série histor. V); darin eine Menge werthvoller topographischer Détails.

Guibertus abbas (1095-1112): Historia quae dicitur Gesta Dei per Francos in: Bongars I, 467-559; Migne, Patrol. lat. CLVI, 683-838; Rec. des hist. des crois., aut. occid. IV, 113-263. Cf. v. Sybel 32-5.

Guillelmus Tyrius (1095-1184): Historia rerum in partibus transmarinis gestarum a tempore successorum Mahumeth usque ad annum Domini MCLXXXIV unter d. Titel: Belli sacri historia libris XIII comprehensa nunc per Philibertum Poyssenoti operam in lucem edita, Basileae, Nicol. Brylinger et Oporinus, 1549 (auch 1545?) fol. || ibid. 1560 (mit einer Fortsetzung von Joh. Herold) fol. || ibid. 1564 (una cum continuatione totius de bello sacro historiae, cum praefatione Henrici Pantaleonis atque ipsius Authoris vita) || ibid. 1583 fol. in: Bongars, Gesta Dei I, 629-1043; Migne, Patrol. lat. CCI, 201-892; Rec. des hist. des croisades, aut. occid. I A u. B, Paris 1844. B. 1. Französisch: Histoire de la guerre sainte, übersetzt von Gabriel du Préau, Paris, N. Chesneau, 1573 (1574; cf. Brunet, No. 23045) || Histoire de faicts et gestes dans les regions d'outre mer in: Guizot, Collection de mémoires, Paris 1824, XVI-XVIII u. Paulin Paris: Guillaume de Tyr et ses continuateurs, Paris 1879-80, 2 voll., 8° (Revue histor. XI, 231; XII, 97, 383). 2. Italienisch: Historia della Guerra sacra tradotta in lingua italiana da Gioseppe Horologgi, Venetia, Valgrisi 1562, 4° || ibid. 1564 || ibid. 1590 || ibid. 1610, 4°. 3. Deutsch: Gesch. d. Kreuzzüge u. d. Königr. Jerusalem. Aus d. Latein. d. Erzbisch. W. v. Tyrus, von E. u. R. Kausler, Stuttgart 1840, 8°, 634 pp. Cf. Chevalier s. v.; Hist. litt. de France XIV, 592-6; Ludov. Streit: De rerum transmarinarum qui Guillelmum Tyrium excepisse fertur gallico auctore specimen, Gryphiswald. 1861, 8°, 76 pp.; v. Sybel 108-43; Prutz in N. Archiv VIII, 91-132; ZDPV. X, 17-8. Die für die Geographie wichtigsten Abschnitte sind: 1. Lib. IV,

cap. 9; lib. VI,

53

54

55

cap. 1 (über Antiochien). 2. Lib. VIII, cap. 1-5 (über Jerusalem; daraus sind die Texte in London, Brit. Mus. Bibl. Reg. XV E. 1 und Paris, Bibl. nat. fonds franç. 2826 geflossen). 3. Lib. XIII, cap. 1-6 (über Tyrus). Werthvoll scheint auch zu sein: Guillelmi archiep. Tyriensis: De expeditionibus ..... Palaestinensibus ex recensione Bongarsii (die Originalhandschrift seiner Ausgabe ist in der Königl. Bibl. zu Berlin); dieser Codex ist auf der Zeitzer Stiftsbibliothek und trägt die handschriftliche Notiz: Caspar Barthius id opus ad vetus manuscriptum exegit et animadversionum libro illustravit ad56 jecto glossario."

Itinerarium Ricardi (1187-93) bei Bongars I, 1150-72; Gale SS. histor. Angl. 247-433; || ed. Stubbs in SS. rerum Britann., Londini 1864, 8° (cf. Wattenbach, Deutschlands Geschichtsquellen II, 284, Note 3). Englisch in: Chronicles of the Crusaders (Bohn, Antiq. 57 library VI, 69-339); cf. Ludewig, Reliquiae man. III, 539, 551 ff.

Radulfus Cadomensis (1096-1105): Gesta Tancredi in expeditione Jerosolymitana in: Martène et Durand, Thesaur. anecd. III, 108-210; Muratori, SS. rerum Ital. V, 279-335; Migne, Patrol. lat. CLV, 489-590; Rec. des hist. des crois., aut. occid. III, 587-716. 58 Cf. Chevalier s. v. und v. Sybel 54-7.

Radulfus de Diceto (1202): Imagines historiarum in: Twysden, SS. histor. Angl. 429-710; Selden, Corpus histor. Angl. 526 ff.; Stücke bei Bouquet, Historiens des Gaules XIII, 183-205; XVIII, 59 616-60; am besten ed. Stubbs in SS. rerum Britann. 1876, 2 voll. 8°. Raimundas d'Aguilers (1095-1099): Historia Francorum qui ceperunt Jherusalem in: Bongars, Gesta Dei I, 139-83; Migne, Patrol. lat. CLV, 591-668; Rec. des hist. des crois., aut. occid. III, 60 231-309. Cf. Chevalier s. v. und v. Sybel 15-22.

Robertus Monachus (1101-18): Historia Hierosolymitana in: Bongars, Gesta Dei I, 20-81; Migne, Patrol. lat. CLV, 669-788; Rec. des hist. des crois., aut. occid. III, 716-882. B. 1. Italienisch: Istoria della guerra fatta da principi christiani contra Saracini per l'acquisto die Terra Santa, trad. per Fr. Baldelli, Fiorenza 1552, 8°. 2. Deutsch im Reyssbuch 1584, 1–30 u. 1609, I, 1-54. C. v. Sybel 39-41. Neu zu benutzende Handschriften sind: Escorial, D. III, 11 s. XIII, lat.; London, Add. 22622 s. XV, deutsch (N. Archiv IV, 366); Oxford, Bodlej. Laud. 633 (olim G. 85; cf. N. Archiv IV, 29), lat. und 61 Trier, Dombibl. 76 (81) s. XV, deutsch.

Tudebodus (1101-11): Historia de Hierosolymitano itinere in: Bongars, Gesta Dei I, 1-19; Duchesne, SS. rerum Franc. IV,

777-815; Migne, Patrol. lat. CLV, 758-822; Rec. des hist. des crois., aut. occid. III, 1–119 (dort p. 102 ein Plan v. Jerusalem e Cod. Montispessul. H. 142, fol. 67v). Cf. besonders v. Sybel 31-2; Mémoires de l'historien Pierre Tudebodus ou Tudebeuf ..... traduits du latin par Stephen de Goy, Quimper 1878, 8°; Revue d. quest. histor. 1878, 699.

B. I. Kirchen. 1. Das heil. Grab in Jerusalem. A. Rozière, Cartulaire de l'église du St. Sépulcre, Paris 1845, auch in Migne, Patrolog. lat. CLV, 1105–1262 (einzelne Stücke bereits bei Duchesne, Histoire de Béthune, preuves 337; Du Cange-Rey, Les familles d'outre mer, Paris 1868); cf. Comte Riant, La donation de Hugues, marquis de Toscane, au St. Sépulcre et l'établissement de Iérusalem au X siècle, Paris 1884 (Mém. de l'acad. d. inscript. et belles lettres XXXI B, 151-95). B. Röhricht in ZDPV. X, 42—8, 198-211 u. 335 s. v. 2. Der Zionsberg; cf. Mém. des antiquaires 1887, XLVIII, 31—5; Röhricht in ZDPV. X, 1887, 221-4; 330 s. v.; XI, 141–2. 3. S. Maria Latina; cf. Röhricht in N. Archiv für ältere deutsche Geschichtswerke 1889, 203–5 u. ZDPV. 1889, 33-4, über die auf den Besitzstand bezügliche Urkunde. 4. S. Maria vom Thale Iosaphat. A. Delaborde, Chartes de Terre Sainte, Paris 1880, 8°. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 212-21, 334 s. v. 5. Kirche von Bethlehem; cf. Röhricht in ZDPV. X, 224-9 u. 323 s. v. 6. Kirche von Dschebail (ZDPV. XI, 139–41). 7. S. Maria u. Allerheiligen in Accon; cf. Röhricht in ZDPV. X, 229-31. 8. S. Salvator vom Thaborberge; cf. Röhricht in ZDPV. X, 231–5, 330 s. v. Mons Thabor. 9. Kirche von Valenia; cf. Röhricht in ZDPV. X, 235-6 s. v. 10. Sinaikloster; cf. Röhricht in ZDPV. X, 237-9. 11. S. Theodosius de Laberria; cf. Röhricht in ZDPV. X, 238-9. Als Ergänzung dienen: E. Rey, La société civile dans les principautés franques de Syrie, Paris 1879 u. Les colonies franques de Syrie aux XIIe et XIIIe siècles, Paris 1883; ZDPV. X, 1—49; Ursmer Berlière, Die alten Benedictiner-Klöster im heil. Lande in: Studien d. Benedictiner-Ordens 1888; cf. unten G. Rosen u. Clermont-Ganneau.

II. Orden. 1. Iohanniter. A. Seb. Paoli, Codice diplomatico del sacro ordine militare Gerososolimitano, Lucca 1733, I (dort vor p. 1. eine Karte des heil. Landes aus Marino Sanudo u. 415-48 Erläuterungen zu den Urkunden); H. Prutz, Malteser-Urkunden zur Gesch. d. Tempelherren u. Iohanniter, München 1883 (aus v. Löhers Archival. Zeitschrift 1883, auch separat erschienen, wo [VIII, 62ff.] derselbe schon einige andere Urkunden veröffentlicht hatte; cf. dazu

62

63

Deutsche Lit. Zeit. 1884, 22. März; Mittheil. d. österr. Instituts für Geschichtsforschung 1884, V, 490-7); Delaville le Roulx, Les archives, la bibliothèque et le trésor de l'ordre de S. Jean de Jérusalem, Paris 1883. B. Prutz in ZDPV. IV, 157-93; Röhricht, ebenda X, 1887, 239-67, 333 s. v. S. J. 2. Templer. A. Delaville le Roulx, Documents concernant les Templiers, Paris 1882. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 335 s. voce Templum. 3. Deutschherren. A. Strehlke, Tabulae ordin. Theutonici, Berolini 1869; Simonsfeld in Forsch. zur deutsch. Gesch. XXI, 1881, 495-502; Perlbach in Altpreuss. Monatsschr. XIX, 1882, 637-50 u. Prutz, ebenda XX, 1883, 385-400 (die meisten der hier edirten Urkunden erschienen schon in E. G. Rey, Recherches géographiques et historiques sur la domination des Latins en Orient, Paris 1877, 8°). B. Prutz, Die Besitzungen des D. Ordens im heil. Lande, Leipzig 1877; Röhricht in ZDPV. X, 1887, 267-78, 334 s. v. S. Maria Theut. 4. Lazaristen. A. Comte de Marsy, Fragment d'une cartulaire de l'ordre de St. Lazare en Terre Sainte in: Les archives de l'Orient latin II B, 121-58. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 278-9; 333 s. v. St. Lazarus. 5. Thomasorden; cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 335 64 8. v. S. Thomas.

III. Handel. 1. Venedig. A. Tafel-Thomas, Urkunden zur älteren Handels- und Staatengeschichte Venedigs in: Fontes rerum Austr. XII, XIII, XIV, Wien 1856-7 (814-1299); Thomas, Diplomatarium Veneto-Levantinum, 1880 (1300-50); Commemoriali, Venezia 1876, 1878, 1883; I diarii di Marino Sanudo, Venezia 1879-89, 20 voll. fol.; Berchet, Relazioni dei consoli Veneti nella Siria, Torino 1866, 8° (7-24 über die Entstehung d. venetianischen Consulate in Syrien, 25-54: Capitolare del consolato Veneto nella Siria, 55-7: Consoli Veneti 1384-1794, 59-166: Relazioni: 1. 59–65 Andreas Navagero (1574), 2. 65–74 Pietro Michele (1584), 3. 74-9 Tommaso Contarini (1593), 4. 79-100 Alessandro Malipiero (1596), 5. 100-10 Giorgio Emo (1599), 6. 110-30 Vinenzo Dandolo (1602), 7. 130-8 Francesco Sagredo (1611), 8. 138-57 Giovanni Francesco Sagredo (1612), 9. 157-61 Girolamo Morosini (1614), 10. 161–5 Giuseppe Cioran (1625), 11. 165-6 Aloise Pesaro (1628). B. Cf. Prutz, Aus Phoenizien, Leipzig 1876, 205-302; Röhricht in ZDPV. X, 1887, 282-90; Heyd, Histoire du commerce du Levant, Leipzig 1885 s. v. 2. Genua. A. Liber jurium reipublicae Genuensis in: Historiae patriae monumenta VII u. IX, Augustae Taurinorum 1854 u. 1857; Chartae, Augustae Taurin. 1836 u. 1854; Les archives de

l'Orient latin II B, 213-231. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 279-81; Heyd s. v. 3. Pisa. A. Flaminio dal Borgo, Raccolta di scelti diplomi pisani, Pisa 1765, 4o; Giuseppe Müller, Documenti sulle relazioni delle città Toscane coll' Oriente, Firenze 1879. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 281-2; Heyd s. v. 4. Amalfi. A. M. Matteo Camera, Istoria della città e costiera di Amalfi, Napoli 1863 u. Memoire storico diplomatiche dell' antica città e ducato di Amalfi, Salerno 1876-81. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 279; Heyd s. v. 5. Montpellier. A. Alex. Germain, Histoire de la commune de Montpellier, Montpell. 1853, 3 voll. u. Histoire du commerce de Montpellier, Montpell. 1861, 2 voll. 8°. B. Cf. Heyd s. v. 6. Marseille. A. Méry-Guindon, Histoire des actes et des déliberations du corps et du conseil de la municipalité de Marseille, Marseille 1841, 8 voll. B. Cf. Röhricht in ZDPV. X, 1887, 279; Heyd s. v.

IV. Verträge. 1. 1229 (18. Februar) zwischen dem Sultan Al-Kâmil und Kaiser Friedrich II. (Raynaldi Annales 1229, § 15; Pertz, Mon. Germaniae, Leges II, 272; Huillard Bréholles, Historia diplom. Friderici Secundi III, 87-91; de Mas Latrie, Hist. de l'île de Chypre III, 626-9; Mon. Germ. Epp. I, 297-8, No. 380; 299-304, No. 384; cf. Röhricht, Beiträge I, 40-1, 76). 2. 1241 zwischen dem Sultan Mâlik as-Sâlih u. Grafen Richard von Cornwallis (Matthaeus Paris, Chronica majora ed. Luard IV, 141-3; cf. Röhricht in Forsch. zur deutsch. Gesch. 1886, XXVI, 85—6, 96—8 u. ZDPV. 1887, X, 290-3). 3. zwischen dem Sultan Kelawûn und a. 1282 den Templern von Tortosa (Quatremère, Histoire des sultans mamlouks IIA, 177-8 [arabisch], 221-4 [französisch]). | b. 1283 mit der Signoria von Accon (Quatremère II A, 179-85 [arabisch], 224-30; cf. 230-5 [französisch]; im Auszuge bei Reinaud, Extraits 558-60 u. daraus deutsch bei Wilken, Gesch. d. Kreuzz. VII, Beilage 14-6; cf. Forsch. zur deutsch. Gesch. 1879, XX, 95—6). || c. 1285 mit dem Fürsten Leo von Armenien (Quatremère IIA, 166-71 [arabisch], 203-11 [französisch]; im Auszuge bei Reinaud, Extraits 552-8, daraus deutsch bei Wilken VII, Beilage 10-4). || d. 1285 mit Margaretha von Tyrus (Quatremère II A, 172-6 [arab.], 213-21 [französisch]; im Auszuge bei Reinaud, Extraits 558-60, daraus deutsch bei Wilken VII, Beilage 14-6); cf. Les casaus de Tyr in: Tafel-Thomas, Urkunden zur älteren Handelsgeschichte Venedigs in: Fontes rerum Austr., Wien 1857, XIV, 398–400; Itinéraires franç. éd. Michelant

65

« ZurückWeiter »