regels beoordeeld worden als suiker, koffie, tabak, enz. waarvan het verbruik zich meer en meer over den aardbol verbreidt en in elk land steeds toenemende is in een mate dat de prijs er van, in weerwil van de steeds vermeerderende productie, bestendig blijft stijgen, terwijl daarentegen de prijs van kruidnagelen, peper en andere dergelijken sedert zij het eerst in Europa bekend werden, niettegenstaande de ontzettende verhooging van het cijfer der bevolking en het daaraan geëvenredigd toegenomen verbruik, tot heden toe gaandeweg gedaald is). Het lijdt dan ook wel niet den minsten twijfel, of deze tak van cultuur zal door de Europeanen van lieverlede, evenals die van de grondnoten (Arachis), palmolie, palmsuiker enz., geheel en al worden overgelaten aan de inlandsche bevolking der tropische landen. De gewichtigste stap daartoe is bereids door het Gouvernement gedaan bij ordonnantie Buitenzorg dd. 2 Dec. 1863 (Ind. Staatsblad no. 169) tot opheffing van de verplichte teelt en levering van kruidnagelen in de residentie Ambon en onderhoorigheden en tot invoering eener belasting per huisgezin van de negorijbevolking aldaar. Zie Tijdschrift Voor N. I. 2 j. 1.179.

Reeds sedert een aantal jaren komen de meeste kruidnagelen uit Zanzibar en Pemba, welke eilanden soms in een enkel jaargetijde 10% millioen Eng. ponden 2) er van kunnen voortbrengen. In 1872 werd Zanzibar door een orkaan bezocht, welke van de nagelboomen op het eiland vernielden, doch Pemba bleef van die ramp verschoond, en de uitvoer van nagelen naar Bombay, hetwelk de hoofdmarkt is van de voortbrengselen dezer streken, bedroeg nog in hetzelfde jaar 1279 398 K.G., terwijl de uitvoer van nagelen uit Bombay naar Engeland terzelfder tijde 3271 Cwt of 166 466 K.G. bedroeg. Groote hoeveelheden worden uit Zanzibar rechtstreeks naar de Vereenigde Staten en naar Hamburg gezonden, terwijl kleinere partijen in versche huiden gepakt naar de havens van de Roode Zee gaan. Die, welke Voor de Europeesche en Amerikaansche havens bestemd zijn, worden verzonden in matten, gevlochten van kokosboombladeren 3).

Volgens Engelsche consulaire rapporten heeft de nageloogst in de

1) De hier boven opgegeven prijzen van het pond nagelen in Engeland waren in 1609 gedaald tot f 3.60 en f 3.75 het Eng. pond. Omstreeks 1790 werden nagelen daar te lande verkocht voor f 2.10 en in 1843 was de prijs van f 0.60 tot f1.30 het Eng. pond. M. Calloch. Dictionary of Commerce.

Volgens Makelaarsstaat Rotterdam 1879, variëerden de prijzen tusschen 27—118 cent het kilogram naar gelang van den voorraad.

4.762.695 K.G.

3) Pickering ontmoette een bezending kruidnagelen op den weg van Mekka naar de Thebaid.

Molukken in 1854 opgeleverd 510 912 Eng. ponden (231 745 K.G. en zou de uitvoer van nagelen uit Java in het jaar 1871 bedragen hebben 1397 pikols of 84 479 K.G., doch volgens het Staatkundig Jaarboekje van 1875 wordt de uitvoer van dat artikel uit den Ned. Ind. Archipel voor het jaar 1871 op niet meer gesteld dan 11 434 K.G. ter waarde van f 5887.

De volgende opgaaf van den nageluitvoer uit genoemden Archipel is overgenomen uit de statistiek van den handel en scheepvaart in Ned.-Indië 1):

Hoeveelheid. Waarde. Hoeveelheid. Waarde. Hoeveelheid. Waarde,

1875.

Totaal K.G. 81 572 ƒ 12 358 K.G. 418 056 ƒ 627 057 K.G. 26 253 ƒ39 350

K.G. 53 000 K.G. 275 000 K.G. 1200 K.G. 40 700 K.G. 39 100

De bijproducten van den kruidnagel zijn:

1879.

K.G. 38 100.

1e. Nagelolie - de Oleum Caryophylli der apotheken. Deze wordt door lang voortgezette destillatie verkregen uit de bovenbedoelde bloemknoppen, die van 16 tot 18% er van inhouden.

2e. Moedernagelen Antophylli. Dit zijn de vruchten van den kruidnagelboom, bestaande uit langwerpig eironde bessen van ongeveer een duim lang, en bevatten veel minder olie dan de bloemknoppen of eigenlijke nagelen. Zij worden soms in Engeland verkocht tegen 10 of 15 cents het pond. 2)

3e. Koningsnagel, de Caryophyllum Regium van Rumphius, is de naam die gegeven wordt aan een monster-vorm van de gewone nagel, waarvan zij onderscheiden is door een grooter aantal kelkslippen en groote schutblaadjes aan den voet van de kelkbuis, terwijl de bloemkroon onvolkomen ontwikkeld is. Zij zijn alleen bekend als voorwerpen van het bijgeloof der inlanders.

Het voornaamste verbruik van kruidnagelen is als geurgevend en smaakprikkelend middel in de bereiding van voedsel. Als geneesmiddel

↳ De waarde van alle is geregeld ƒ 1.50.

2) On les confit au sucre et au vin sous le nom d'Authofles. Baillon Histoire des Plantes.

zijn zij van weinig belang, ofschoon zij geurig, verwarmend, opwekkend, als adjuvans van andere tonica nuttig kunnen zijn. De vluchtige olie, welke somtijds verlichting in kiespijn aanbrengt, is een veel gebruikt bestanddeel van pillendeeg 1).

Den Haag, 18 Januari 1881.

') Miquel, Artsenij-gewassen."

Het politiek gedeelte van bovenstaand opstel voor rekening van den geachten schrijver latende, brengen wij hem, om het overige van den inhoud, dank voor deze belangrijke nieuwe bijdrage.

Dir.

De Villa Slamat-Tinggal,

DOOR

JULIA.

NOG EEN KIJKJE OP SLAMAT-TINGGAL.

De zeereis was in de maand Februari volbracht; de heer en mevrouw Ferrier zagen na een scheiding van vier jaar hun oudste dochter terug, en vonden de hoop dat Betsy tot een mooi maar tevens ontwikkeld jong meisje zou opgroeien verwezenlijkt, en de ouderlijke woning, waarnaar Betsy zoo dikwijls terug verlangd had, was ook voor Marie een vriendelijk thuis.

Mevrouw Ferrier, een Hollandsche van geboorte en opvoeding, had de kunst verstaan, om het hart van den man harer keuze te winnen en te behouden; zij was een zachte en verstandige vrouw, die zich geheel wijdde aan de belangen van echtgenoot en kroost. Nu had zij daarbij een hulp gekregen in haar oudste dochter, en ongelijk aan zooveel moeders gaf zij haar bezigheid, om haar gedachten in beslag te nemen, en haar tijd nuttig te besteden. Zij ging uit van het beginsel dat de vrouw en man elkander moeten leiden, doch dat waar zijn plicht hem tot de maatschappij en het publieke leven roept, de hare zich beperkt tot het huis en haar onmiddellijke omgeving, en dien plicht prentte zij ook thans haar dochter in.

Aan zulk een familie gewende Marie zeer spoedig, vooral daar zij zag dat ook Eleonora, die thans meer bepaald aan haar zorg was toevertrouwd, zich aan haar hechtte. Was Betsy door grooter overeenkomst in leeftijd en ondervinding meer Marie's vertrouwde, Eleonora had zij lief om haar gulheid, openhartigheid en vroolijkheid.

Wat de zoons betrof, met hen had de gouvernante niets te maken,

die kwamen voor rekening van een gouverneur in wien Marie bij de eerste ontmoeting op Slamat-Tinggal een jongmensch had herkend, die haar in Holland niet geheel vreemd was geweest en met wien zij dan ook aan tafel druk praatte over Holland en de lieve residentie.

Op zekeren middag in de maand Mei had Marie zich naar buiteu begeven. De laatste dagen toch hadden verschillende herinneringen bij haar opgewekt, zij had thans behoefte aan de eenzaamheid. Zij dacht terug aan de vorige Meimaand. Welk een verschil met nu! Zou hij vrede hebben met zijn besluit om afstand van haar te doen? Hoe gaarne zou zij ongezien hem gadeslaan en weten of hij gelukkig was, of hij vergeten kon! Zij had gemeend dat haar strijd voorbij was, en ondanks zich zelve voelde zij zich weder aangetrokken tot den man, die haar liefde met ontrouw beloond had.

Zoo mijmerde zij voort. Vlug bewoog zij haar voetje langs de prachtige grasvelden, als wilde zij haar gedachten ontvlieden. Te midden der kalme natuur echter werd zij allengskens rustiger en in een opgeruimder stemming keerde zij naar de woning terug.

,,Marie, Marie, waar blijft gij toch?" hoorde zij roepen toen zij het huis naderde.

,,Hebt gij mij noodig, Betsy ?" antwoordde de geroepene, zich haastende.

„Ja, kom, ik wilde u helpen bij uw toilet, en ik heb u iets te zeggen, dat voor u van belang kan zijn."

,,Goede tijding?"

,,Goed of slecht, dat hangt van uw eigen oordeel af. Ga maar met mij meê!"

De beide meisjes traden Marie's kamer binnen. Het was een prettig, vroolijk vertrek. Breede openslaande deuren, op dit uur van den dag wegens de zonaehitte nog door jalousien gesloten, gaven toegang tot den tuin. Een laag ledikant achter neteldoek verborgen, een paar vergulde spiegels tegen den witten wand, lichtblauwe meubelen, een gemakkelijke sofa, met een tafeltje er voor, maakten het meubilair uit, en op dat tafeltje stonden nu doozen met bloemen, door de zorgzame hand van Betsy tot keus bij het verdere toilet daar neêrgezet.

„Gij weet, Marietje", sprak Betsy vroolijk, terwijl zij een takje witte jasmijnen in de hand nam,,,dat gij er van avond bijzonder lief moet uitzien. De partij, die mijn ouders te mijner eere geven, geldt eigenlijk toch ook u, want min of meer beschouw ik u als mijn oudste zuster. Wat dunkt u van dit takje? van dit takje? Het zal in uw prachtig haar zoo goed voldoen! En hier een ander om op uw witte japon te hechten."

,,Het is een mooie, fijne bouquet", antwoordde Marie, de gemaakte bloemen bewonderende,,,maar ik voor mij gaf en geef nog de voor