Dei bonitati committere, ac ceteros imitari conftituunt.. dum igitur in alto iactantur, Franciscum etonfura capitis pro facerdote cognitum ilico Mauri in celoces accipiunt, certi hominem aut vita priuare, aut a Chrifto dif iungere. quærunt ex eoproinde, velitne, Chrifto deferto, Mahametem sectari: ego vero nequaquam, ait egregius Christimiles. inftare illi acrius, cademg, ni pareat, Strictis intentare mucronibus. at ipse fortioribus etiam oculis, eademilla refpondit. qua viri constantia ad rabiem cocitati ac furētes barbari crudeliter hominem contrucidant, ille praclaro nobis vera virtutis documentorelicto, demonis victor migrauit ad Dominum. Huiusmodi triumphi ad Sacrosanctæ fidei amplificationem vtinā Dei benignitate quam plurimis nobis obtingant..

De reliquis, duo, vel eundem exitum fortiti, vel inter natandum lanceis confoßi putantur. id autem ex eo conijcitur, quòd omnium captiuorum indicem, feu catalogum accepimus, in quibus vnus dumtaxat numeratur e noftris: quocirca duos, vt dixi, mortuos arbitramur. M.Melchior ab eodem loco abest propius. is totum euentum clarius fortaffe cognouerit, Romámque perScripferit.

Reffiat quartus, Antonius Dionyfius nomine, hunc ad terram enatantem prædonescur diutius persequerentur, nonfuit: alij quippe iam in litore ad pradamparati constiterant: a quibus Antonius, qua gentis est impudentia & immanitas, omnibus etiam interioribus vestimentis exutus, in oppidum quoddam abreptusest. Hunc Mauri adhuc ignari quisnam fit, in vincula catenásque conietum ita benigne tractare dicuntur, vt nudus humi cubet ftragulo culcitráve nulla, non plus scutellam oryza quotidie in cibum accipiat. Sed eum Goæ propediem affore fpera

Perabamus, quädoquidem in redemptionemest iamcuratapecunia.

Nunc quoniam tum ex hifce difficultatibus & incommodis, tumex alijs, quæ ad vos e Iapone fortasse perfcripta funt, fatis vt arbitror intelligitis,in hasce Indiaregiones venire, aliud effe nihil, nisi doloribus mortig, Christi Domini cauffa vitro offerre sese; modumepiftola faciam, & alia pericula filentio prætermittam, qua maiorem etiam animi virtutemrobúrque defiderant. Illud vos tantum rogo, & per comune omnibus nobis beneficiū buiufmodinoftræ vocationis obteftor: vt pia quadam abdicatione rerum omnium (non omißis interim aut negleEtis ijs, quæ veftra fideicureg, commissa sunt) expetatis ardenter, Deumg, aßidue deprecemini, vt liceat vobis ad animas veftras & corpora eidemimmolanda, in hec loca contendere, vtig, ad id ipsum in primis accommodata. Quod vt impetrent pauci, non parum tame omnes ea petitione profecerint. etenim fi Dei thronum atque prafentiam frequentare, caput vitamg, vestrampro salute animarum ei deuouere non defieritis; profecto vestra ille studia non modo pro fua bonitate approbabit, fed etia pro merito cuiusg, remunerabitur. Praterea, fieri non potest ad mortem vt se quispiam comparet, quin idem ab hac vita misera sese diuellat ac feparet. Dicamplanius: quisquis pro Chrifti Domini gloria mortem vere & ex animo exoptat, idemnullo negotio prauas animi cupiditates coercet, quæres ad Deum & fancte colendum & facile, valet plurimum. Itaque fic habetote fratres mihi carißimi : eos impetus animi eag, desideria, que fundamentis huiufmodi non nituntur, aßidua precandi exercitatione coniuncta, nequaquam esse huic Indicalegationi atque oneriparia: quippe, quo minus fundata funt, eo

faci

facilius varijs & quotidianis incomodis labefactata fubfidunt paulatim & concidut. contra, fimatura stabilig virtute subnixa fulciantur; ingruentibus laboribus atg periculis non modo non quatiuntur, aut corruunt, fed etiam magis magisg, confirmantur & corroborantur in dies. Quocirca obferuet etiam atq etiam vnusquisq se, videatg quemadmodum ambulet : omnibus autemnobis ad sanctam ipfius voluntatem ac placita rite exequenda, fpiritum Deusipfe, vires suppeditet. Amë. Goa 5.Cal. Ianuarij. 1568.

EXCERPTA QUAEDAM E Chriftophori Acostæ literis ad Præpofitum Generalem datis 4. Non. Ian.1569.Malaca, quæ fuit olim aurea Chersonefus.

I

N hoc domicilio Malacenfi, prater cofeßiones,ca_ techeses, & alia ex instituto nostro munera, pluribus etia locis conciones habentur : præfertim ve ro Dominicis diebus ad ethnicos secta cuiufdam, (Quintinos appellat) quorum praua dogmata & opiniones vt publice confutarentur, Concilium prouinciale decreuerat, eamg, prouinciam noftris Episcopus demandandam exiftimauit. Erit, vt fperamus, operæ pretium. Questiones etiam ea, quas vulgo cafus confcientia nominant,clericis explicata sane opportune, magnag auditorum tum approbatione, tum etiam profectu, qui vel e quotidianis eorum interrogationibus fub explicationem perspici poterat.

Sacra edes noftra ad tectum hoc anno perducta est,

non

non modo capax, sed etiam valde formosa, vel structu ragenere ipso, vel loco : fita est enim in vrbis media summo cliuo,vnde ingentia maris terrarumg, spatia cernutur. In eam edificationem, & fimul ad nos quog, alendos eleemosyna a pys hominibus erogantur. Et quoniam hac domus hofpitium est noftrorum omnium, qui ex India, Malucum, Iaponem, & Sinas petunt; exponam ca, qua ad nos varijs eregionibus nuper a noftris allata funt: quandoquidem incertum est, ipforumlittera fintne hoc anno ad vos peruentura. Ac de Malucis insulis primum : e quibus cognitu est, Amboinenses neophytos(quos Francifcus Xaverius & alij deinde, Chriftianis praceptisim buerant)fuperioribus annis crudeliter admodum oppreffos ac vexatos fuisse anatione Maurorum quos vocant Laos, in primis fera & immani, & Amboinensibus præfertim vehementer infesta, Christianis permultis occifis, quibufdam etia a Christo vi metug, alienatis,toto denig, eo tractu (funt aut insula quaplurime) p vim occupato. Veru Lufitani ex India illuc valida classe profecti laos inde expulerūt, principes scelerum & auctores affecere Supplicio, omnes eas insulas ereptas e misera seruitute, fublatis discordijs bellisa ciuilibus quibus inter sese ad internecionem vsq certabant, ad Lufitania Regis imperiu adiunxere: optimo loco & ad excurrendum in primis opportuno, arx cum propugnaculis excitata, impofitumý præfidium. Quares noftros etiam hortata est,vt amplificanda Chriftiana religionis caussa ibidem fibi domiciliū collocandū putarent.itaque ob eam rem illic nonnulli e Societate noftra verfantur. Post hac, varijse Mau rorú ethnicorūg, prouinciys legati Lufitanu Prafectum adiere,q ad patrios ritus & cæremonias deserēdas, Christiana fufcipiēda facra, denig, ad imperata faciēda sese Pa

F

4

paratos offerrent, praclare secum agi, ni repudiaren tur,exiftimantes. Scribunt noftri præterea tantam effe multitudinem eorum, qui ad Christum conuerfi iam funt, vt ad eos erudiendos ac baptizandos, vel fi alij triginta in ea loca mittantur, exiguus operariorum numerus fit futurus: vt alias gentes interim taceam, quæ itē baptismum efflagitant, in continenti habitantes, Papuas nomine, quæregio in meridiem adeo extenditur, vt praternauigantes Castellani nunquam ad finem eius ora peruenire potuerint. Papuis finitimi funt alij populi, atg, inter eos neophyti aliquot, noftrorum paucitate quadriennium circiter magistro ac pastore plane deftituti. Secundus vero hic rerum euentus, recensý, victoria, magnam nobis fpem afferebat fore vt in ijs agris fides Chri stiana disseminetur magna cum vbertate reditúque animarum: eásque nationes nec animi ardore, nec pietate, Iaponijs inferiores futuras. Regio est inter astum frigúsque temperata, nemoribus ac fontibus frequens,&, fi more noftro colatur, omnis frugum generis copiam pollicetur.

Ex ora Sinarum naues nondum appulse, anno quidem superiore cognitum est Chriftianam rem code esse loci, quo antea. nostri in Amaconis portu & emporio fibi sedem locarunt, diuinum ad interiora prouincia penetranda exspectantes auxilium. Interea Lufitanisnegotiationibus in fpiritu adiuuandis insistunt. Melchior vero Carnerius Episcopus, pastorali munere egregie fungitur: clericos tractat humanißime : eosdem excipit sape conuiuio, vt per eam occafione fpiritali quog reficiat cibo. Itag, magna est apud omnes in gratia, nec modo clericos, fed etiam laicos, quos ille amantißimis verbis, & exëplis Chriftiana humilitatis, inftituit. Pecuniarias multas,

nec