aduenienti mihi nauigiolis obuiam prodiere, ceteris in litore præstolantibus. quorum omnium quanta fit pietas atque religio, ex eo facile iudicabis, quòd bis in nocte ad Dominum deprecandum, Christive paßionem secumreputandam furgere e lectulo confueuerunt. Quin etiam primis tenebris multi cum se inpreces fuderunt, ad mediam vsque noctem in ea cogitatione suimet pæne obliti persistunt. Pyxidiculam ego cerearum agni cæleftis imaginum,quas Romasummus Pontifex confecrauerat, Socijs noftris attuleramex India. id vbi refciuit Christiana quadam anus Facatensis, multis precibus vnam mihi earum extorfit. Eiusrei fama statim hoc toto traEtu percrebuit. itaque ad me quotidie & Firando, & alijs ex locis nauigia veniebant virorum fæminarúmque plenißima, e reliquijs illis amoris (fic enim appellant) aliquid a nobis efflagitantium; negari non poterat.itag totum eus cera confecrationisque mysterium exponebat Ioannes, deinde in eos distruebatur. & fane ceram in particulas itaminutas secare coacti fumus, vt Chriftianis mille quingentis ac triginta sufficerent. quas pro fuis quisque copijs vel argentea theca, vel ænea, vel stannea, vel ex aurichalco includebant, ex altera parte nomine IESV spinea corona circumdato, ex altera tribus ad imam crucem clauis incisis. Templum autem ipsum, quòd Firando, aliisque ex insulis confluentem ad nos multitudinem non caperet, per eos dies amplificatum, & facrario, atque adificijs ad hyemem traducendam ornatu est. opere absoluto, dum laponius quidam apud nos ceram in candelarum vfumad ignem liquat, arida palearum materia, e quibus parietes erant exstructi, flammam ita auide arripuit, non modo vt boSpitium noftrum, ademq sacram, fed etiam quindecim Aa fere r : : fere vicina Chriftianorum tecta comprehenderit atque confumpferit. quorum sane mihi equitas animi ac patientia visa est admirabilis, cum incenfis domibus domefticóque instrumento, in publicum se coacti proripere, tempestate perfrigida, cum e calo densa nix caderet, vna cum coniugibus liberisque, qui nonnullis eorum erant - fepteni, octonive, noftram tamen vicemmagis quam fu am ipforum dolerent. Ex eaclade facrorum apparatus Deibeneficio ereptus est, & aliquid' e supellectili vestibúsque, quas nos omnes egentibus Chriftianis ijs, quorum domus arferant, miseratione commoti diuifimus. Ioannisvero Ferdinandi commentarius multis iam annis elaboratus, in quemille sacras conciones, & catechismi explicationem laponico fermone retulerat, fane quàm incommode perijt. Ego interea cum agrotus decumberem, ex eo periculo me ad quendam Chriftianum recepi, ibique in fumma egestate storea mihi pro stragulo fuit, lignum pro ceruicali: eo ftatim magna vtriusque Sexus hominum, ac puerorumturba cõfluxit, incommoda nostra & calamitatem lacrymis profequentium: mortuos parentes lugere dixisses, atque, vt est gens ad omnē humanitatem ac mifericordiam prona, quamquam in fummis rei familiaris anguftiys, alij ad me contegendum proprijs veftimentis exuere sese, alij in cibum duas trésve cocleas, alij virides cepas, alij denique sylueftre allium afferre. aliquot etiam Firandenses, & Facatenses Christiani, qui in eam infulam anno priore Vocoxiura migrauerant, cocta nobis cibaria septem octove dies e fuis domibusmisere. Eius incommodi nuntio- Firandum vicinásque in infulas perlato, confeftim ad nos fubleuandos Chriftiani cum fabris, paleis, funibus, arundinibus aduolarunt: quorum opera cum ades noftra, templumg, tum tumetiam incenfa Chriftianorum tecta magno omnium gaudio ac voluptate refecta funt. Subidem tempus eccenoua calamitas. Aduectum ex India pretiofum ornatum facrorum vna cum aureo textili, & fimul vitrea vasa donanda principibus, Firandum Cosmus, vt ibi videlicet ab incendijs tutiora effent,、 ad Chriftianum amicum custodienda tranfmiferat. Hic dumludos quosdam profanos ipso Cinerum die agunt barbari, vnus ex ijs temere arreptum ignem in adificiū conijcit, qui vento adiuuante, adeo vehemens ac fuum excitauit incendium, vt bonam vrbis partem cum edibus Antonij dynasta, & Christiani eius qui noftra feruabat, momento pæne temporis hauserit. quæ res magnam mihi pracipue, febri, tali anni tempore, laboranti, patientia materiam prabuit, quòd in eas ego quoque Sarcinas, Diui Thoma partes, qua appellantur, itemq, nonnulla valetudinis aduerfa remedia, quibus admodum inops eft hac terra, comeceram. Inde, paucis interiectis diebus, vigilias agere sumus coacti latronum & hoftium metu, quibus paruum hoc Firandi regnum infestum est: paratisg nauigijs quibus alio, fi res ferret, aueheretur facra vestis & instrumentum, nos cum Chriftianis in editum locum munitúmque recepimus.Sed belli tumultusille DEO fauente fublatus est. Et quoniam Iaponica lingua ignoratiorem Chriftianam magnopere diftinet, erepto ex aßiduis occupationibus tempore, faciendum fibi frater nofter Ferdinandus existimauit, vt de laponico fermone grammatica pracepta confcriberet.ijs duplex etiam Lexicon addidit: in altero Japonicas voces, in altero Lufitanicas alphabeti ordine cu fua cuiusq, significatione pratexēs. Sexto vel septimo mese, baud tame iccirco intermißis concionibus, ceterisg 1 muneribus, eam lucubrationem abfoluit, in primis vtig, neceffariam laponijs excolendis. In feriys Natalibus, atque Pafchalibusincolaru summa deuotio. Nocte Natali sub vefperam ientaculo exceptos bifariam in templo diuifimus. Ibi alternantibus choris certos ex veteri testamento locos, sacrásque Prophetarum predictiones tempori accommodatas versu laponico decantarunt. Deinde folennia missarum ficra peracta funt. Dominicainpalmis cum facrum fieret, Paffione Domini per vices, vt fit, recitanda, tanta populi comploratio orta est, vt vix inter pronuntiandum nos mutuo exaudire poffemus. Iam sexta feria, quæproxime consecuta est, complures tum Firando, tumex finitimis pagis Chriftiani ad verberationem cum flagris ac tunicis confluxere, quòd Firandi conuentus huiufmodi ab Regeprohibentur.nec sauientibus eo die procellis atque imbribus deterriti sunt, quo minus acriter sese cadentes, Sanguinémque mittentes, permultos passus agmine compofito incederent. quod ipsum feparatim mulieres quoque, Chrifti amore incensa fecerunt, idque fumma cumreligione, & fanctimonia. Porro aquam Sabbato Lancto benedictam, magno studio ac fide ad morbos pelLendos partim apud se religiose assferuandam fumpferut, partim etiam Firandum, ceterasque in infulas, atque oppida, Chriftianis dono mittendam. Paschali vero die Dominico, ad fummam gratulationem species tantum pompa magnifica defuit. cetera sane egregia. vnum dumtaxat pallium erat nobis, quo eodem pro vmbella in Supplicatione vsi sumus. fub ea gestabam ego facratißimum CHRISTI corpus in calice, linteatus præibat Ferdinandus corona rofearedimitus, & quanquam macie ita confectus, vt vix harere vestigijs poffe videretur; tur; valde tamen iucunde canebat, Dic nobis Maria, quid vidifti in via? Cuirefpondebat ex altera parte Iaponius quidam fenex, trullambacillo pulsans, nec enim vlla in his locis Organamusica funt. Eo die cibum apud nos cuncti fumpfere, quod festis ferme celebrioribus fatitant, præfertim vero die Visitationi MARIAE Virginis facro, quem diem pracipuo cultu, atque honore exigunt Mifericordia fodalitia,cõuiuij curatoribus in qualibet Ecclefia conftitutis. Ipfis hebdomada facrofanita diebus Firandi res accidit ad prouidentiam Domini iuftitiamque declarandam admodum illuftris. Princeps Bonziorum erat in vrbe quidam Safimandaque nomine, regni totius huiusce tanquam Archiepiscopus, capitalis Christiana religionis inimicus, cuius fcelere antea & Cruces pracisa, & GaSpar Vilela cum reliquis omnibus e Societate noftra Firandopulfi exclufig, fuerant, quamrem Antonius dynafta grauißime tulerat, nec tamen vindicauerat, eo quòd Bonzius principum affinitatibus admodum potens effet. Is igitur ab eodem Antonio, quiregij exercitus Imperator vna cum Rege eo tempore militabat, per interpretem petijt fundum quendam continuandum pradijs delubrorum fuorum. Id cum Antonius aperte negasset, accenfus ira mifit continuo Bonzius primum, qui Antonij villas, deinde fex circiter Chriftianorum Antonij popularium domos incenderent. Enimuero tum Antonius rei atrocitate commotus Regemadit, Bonziy improbitatem diutius ait tolerari non poffe : nifi in ipsum Rex animaduertat, sese confeftim rei militaris cura depofita, ad vlciScēdum eam iniuriam profecturum. cui Rex quamquam inuitus ac mœrens, tamen quòd Antonij viri nobilißimi, & fecundum se opulentißimi opera plurimumindigeret, refpon Aa 3 { |