Concio Imperatoris Super expugnatione Urbis. Δημηγορία βασιλέως ἐπὶ τῇ ἁλώσει ὁ πό

Ut Imperator comitantibus Principibus ingref- Όπως ὁ βασιλεὺς εἴσησιν εἰς τὰ πόλιν με

Ut fe gefferit Imperator cum diverfis Lari- Οπως προσωέγκατο βασιλεὺς ταῖς ἐδ Λαnorum poft ingreffum in Urbem.

Deliberatio Antifitum de Patriarcha Arfe• Οποίαι ήσαν αἱ περὶ τὸ Παξιάρχες Αρσενίο

τα

CAPUTI

Ut Arfenius Patriarcha in folicitudine fuerit ob res Imperii.

Α Ρσενίω δὲ της Πατριάρχη, νέων ήρξε ορον Α Α

ἡ δ ̓ ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ κατατάσεως το Παλαιολόγε ἀνάγκη, μεγάλη τις οὖσα καὶ ἀπαραίτητος. πλίω γὰρ ὀλίγων καὶ τέτων καιρὸν οὐκ ἐχόντων, διὰ νὰ ἢ ἄλλων πολλῶν καὶ μεγάλων ὄντων βούλησιν, ἐφ ̓ ᾧ ἐπέχοιεν, φανερῶς οἱ ἄλλοι πάντες μιᾶς βαλῆς ἦσαν καὶ γνώμης, απ γαπητῶς ἔχοντες εἰ βασιλόύοιντο ὑπ ̓ ἐκείνῳ. ἀρίslω γὰρ βασιλείαν εἶναι, οὐ ἢ κληρων τώ ό λίπω

δο

B

T Arfenio Patriarchæ novarum folicitudi- Edit. Rom.
num initium attulit magna & ineluctabi-pag. 57.
lis neceffitas imminens evehendi Palæologum
ad Imperium. Nam, præter paucos momen-
tum non habentes, quod eorum fuffragia mul-
titudine contrariorum obruerentur; concordi
omnes ftudio in unam fententiam defideriumque
confpirabant Palæologo ut Imperatori fervien-
di, Vulgo ut optimam laudabant eam demum
Principatus formam, quæ Principis delectum
non prærogativæ generis addiceret, ac fic per-
mitteret arbitrio fortis; cujus temerario judi-
cio velut cæco aleæ cafu non folum indignus
interdum præficeretur, fed in fummum fæpe
locum irreperent peffimi homines; & omnino
tales quos fi fatis exploraret gravis & accurata
cenfura, vix in infimum fubditorum gradum
admitteret, Tutiffimum effe illum igitur eli-

movendus eft, ipforum quibus eft præfuturus
fubjiciuntur examini: iftam enim rationem &

populis æque utilem & ipfis Principibus, uti-
que per eam intelligentibus cur & ad quid offi-
cii vocentur. Sane numquam dixerimus aptif-
fimum fore illum ægro curando medicum, quem
genus, aut fortuna commendarint . Et fi ex
demerforem potius quam utilem rectorem im
genere gubernatorem navigantes adfciverimus,
ponemus navi, periculum porro effe ne qui
funt in regno nati omnium fint ineptiffimi ad
Bercipiendam infiturione difciplinam, atque
artem redte adminiftrande Reipublicæ, quip
pe quos & delicia, in quarum finu nutriuntur
& affiduæ imperantium peftes adulatorum gre-
ges, ita depravant, ut nec fenfum habere ve-
fitatis affentationibus exclufa nec judicium
redi & æqui, aut formam capere moderati re
giminis valeant ; utique cum qui eorum & la-
tera obfident, & auribus infidiantur individui
comites ad gratiam loqui omnia parati, pefi-
ma quæque, ut vetus verbum habet, pulcher-
uu
rimarum rerum appellatione cohoneitent,
fubaftis Principum animis ad illa, & toleran-
da, & credenda, adeo ut etiam libenter au-
diant viles iftius fæcis hominum voces, quibus
modulatam etiam fibi videri ægrotantis Princi-
pis tullim putidifime garriunt. Quibus fi au-
deat intervenire quifpiam fapiens, & que vera
& jufta funt hifcere, continuo ut defectionem
meditans, & homo nequifimus traducitur . Lis

τύχης τινί ἐςι λαγχάνειν καὶ ἢ ἀνάξιον.
οὐδέ
γε ἢ ἀπὸ γένος, εἰς ἰ παρεισφθαρέντες
πολλάκις λανθάνεσι καὶ οἱ κάκιςοι, οὓς δὴ καὶ
αποδοκιμάσειεν ἂν ὁ ἀγαθὸς ἄρχων, κι ἐν ὑπη
κόων εξετάζεται μόιρᾳ. ἀλλὰ τὰ ἐξ ἀρες καὶ ο Β gendi modum quo vita ejus & mores qui pro-
κιμασίας ἀρίσης ὧν ἄρχειν μέλλει. Αὕτη γὰρ καὶ
λυσιτελής τοῖς πλήθεσιν, εἰδότων τῶν εἰς ἀρ·
χω καταςάντων, ἐπί τινι καὶ προσεκλήθησαν.
ἰατρὸν γὰρ οὔτε δ' ἐκ τύχης, ὅτε δ ἐκ γένες εἰς
τὸ ποιεῖν ὑγείαν τοῖς νοσοῦσιν αξιόχρεων εἴποιμλμ.
αὶ εἰ ἐκ γένες ἢ κυβερνήσοντα ἐγκρινοῦμων, και
ταποντις μᾶλλον ἢ κυβερνήτίω ἐπισήσομυτη
νηΐ. κινδυωσειν δ ̓ οὕτω & * μᾶλλον καθάρσεως
εἴτ' δω παιδέσεως εἰς τὸ καλῶς βασιλεύειν δεό-
μενον, ἀκάθαρτον εἶναι μάλισα ἅμα γεννηθέντα,
καὶ ἅμα τρυφαῖς καὶ σπατάλαις παραληφθέντα βασιλι-
καῖς, υφεδραμούσης μέν κολακείας ἐκπο-
δὼν δ ̓ οὔσης ἀληθείας, καὶ ἢ κακίςων ὡς καλ-
λίσων ὑποκοριζομένων, ὡς ὁ παλαιὸς λόγος -
λόγος -
ὅτε ἢ τὸ ἐμμελὲς βήττειν, ἀκούειν μ ἐκ
χει
κολάκων, τη ἅμα μὲν ἄρχοντι, ἅμα δὲ πάχον·
τι. καν τις νηθεῖ ὑπογρύξῃ, ὡς δύσνες – κά-
κιςος διεβάλλετο. ὡς ἢ παραίνεσιν πρόςαξιν ἐ
χόντων, οἱ δὲ καὶ τὰ γινόμμα δυσχεραίνοντες, οὐ-
δὲν ἧττον κολακεύωσιν . Αποσεμνύνοντες πλέον
μετρία ἢ ἄρχοντα, καὶ “ τύφον συναύξεσιν. ἐ-
κεῖνοι δὲ ὥσπερ ἐπὶ σκίωῆς διάφορα προσωπεία πε-
αιτιθέμβυοι, πρὸς τὸ ἀρίςως βασιλέειν το γέ
τος ἐχέγγυον οἶονται. ὥσπερ ἐν ταῖς πρώταις ἢ
σπερμάτων καταβολαῖς βασιλικῶν τινῶν δυνά-
μεων εἰς ἀρίστω ἡγεμονίαν ἐνασῶν. ταῦτα λέ-
γοντες, ἐπέκειντο πλέον ἰδεῖν ἢ δεασότίω κ
φηφόρον, καὶ αυτον προσαναγκάζοντες σιωεχώς.
― γὰρ κὶ ὁ Παλαιολόγος ἐντεῦθεν συγκροτηθείς,
τὰ αὐτὰ λέγων, καὶ ὡς οἱ μὴ ἄξιον $ ἡγεμονίας
κριθείη καὶ ὁ ἐξ αυτό, αυτὸς ἐντεῦθεν ἐκεῖνον
αποψηφίζεται· πλίω καὶ πολλὰ τινὰ κατορ
που ὑπιχνεῖτο, τώ μὲν Εκκλησίαν άνυψούν
ὅσον, τὰς δ ̓ ἱερωμένες καὶ πλέον το μετρία
τιμῶν, ἀξίαις τὸ μεγίσαις ἢ τοὺς αξίες τω
ἐν τέλει προβιβάζειν, C κρίσεις υπεραποδί
χεθαι δικαίας, ἢ τὰς ἀρρεπῶς κρινοιῦτας,
ἐγκαθισᾷν. ὧν καὶ μάλα καὶ πρώτισον, τὸν
κακὸν Μιχαὴλ καὶ Σεναχηρεὶμ ἐπικεκλημέ
τον, εὖ τὸ λόγων καὶ των νόμων ἔχοντα, ἐν

quidem qui fic imperant omnis admonitionis loco abfoluta & liberrima quidvis imperandi licentia eft. Cum interim ipfi quoque qui ea

molefte ferunt, accinere affentantibus cogantur ; & ultra omnem modum qualicumque Principi encomia vel maxima dicere, quibus fcilicet magis, magifque tumidus ejus animus inflatur. Atque hoc genus Principes diverfas fibi larvas velut in fcena imponentes, ad optime imperandum abunde putant fufficere generis regii claritatem. quafi nafcientium in purpura primigenia ipfa femina vim quamdam arperandum neceffariarum præbitricem . Hæc canam fecum ferrent, dotium ad præclare imdicentes exardefcebant in impatientem inftantiam videndi præpofitum rebus verum Dominum, & corona dignum, feque compotes votorum, utpote fubjectos Principi ejus formæ quam defcripferant. Is quoque ipfe quem iftis vocibus defignabant, Palæologus eadem illa loquebatur. addens etiam fe, fi forte impe raret, & filium haberet non præditum doti

pag. s&,

Edit. Rom. Pag. 19

bus , artibufque ad bene regendum aptis, Α τις δουῦαί οἱ καὶ πρωτοασκρῆτις πάλαι σβεπεν
ultro abdicaturum redacturumque in ordinem.
His inferebat promiffiones magnificas perfi-
ciendarum, fi declararetur Imperator, lauda-
tarum & cunctis expetitarum rerum . Eccle-
fiam quidem fefe in altiffimum faftigium eve-
&turum. Sacros vero Miniftros honoraturum
exquifi ciffime, Præterea Magiftratus, & Pre-
fecturas non nifi dignis ex primo ordine tribu-
turum, Judiciorum curam fufcepturum, ut ju-
fte ac fine calumnia fierent. æquique tenaces,

& inflexibiles ad gratiam ei rei viros prafc-
Curum, Cujus rei jam nunc fpecimen, & qua-
fi pignus dedit in quodam notiffimo tunc & o-
mnium primo Judice, perdotto illo quidem &
confultiffimo juris, fed injuftitia infami. un-
de illum malum Michaelem, & Senacheri-

bum vulgo vocitabant, quem fpecie honoris
in pofterum coercuit Extinctam enim prius β
dignitatem primi a Secretis refufcitans ei tra-
didit: fubjiciens fic illi Affefsores multos pro-
bos viros a fecretis, hoc eft arcanis fuffragiis
judicaturos, & fic citra perfonarum acceptio-
nem fine ullius refpectu ac verecundia, quod
juftum efset decreturos. Pollicebatur etiam fe
fe litteratos eximie culturum, prælaturumque
cunctis. Ad hæc eximiam erga militarem or-
dinem caritatem promittebat ftipendiis ad
diem numerandis, donativis repræfentandis.
Eorum vero qui in belto cecidifsent, & in ob-
fequio Reipublicæ vitam profudifsent, libe-
ris, fi quos reliquifsent, debita patri præmia
reddendo: in eoque tam diligentem fore, ut
fi cujus occifi militis uxor prægnans fuperef-
fet, fœtus in ea concepti providentiam gere-
ret eique fervari mortui parentis honoraria
C

curaret. Injuftarunt porro exactionum, ne no-
men quidem audiri pafsurum, nec locum da-
turum calumniis. unde jam nemo ad earum
depulfionem fingulari certamine decertaret ;
nemo contactu ferri candentis innocentiam
probaret; Satis gnaro unoquoque Magiftra-
tuum magnum mali graviffimi fibi periculum
impendere, fi vel tantum conniveret, ut qui-
vis delatus ad experimentum mafsæ candentis
adigeretur Spondebat quinetiam fummanı
fecuritatem pacis publicæ, per quam etiam te-
nues, & prius egentes jam tantum abundarent,
ut nec ipfis deforet facultas oftentandarum o-
pum, & fe familiamque domeftica copia ho-
neftandi, omni prorfus metu vacuis. fuper o-
mnia obedientiffimum fefe ut par eft, Eccle-
fiæ præbiturum, & matris illam loco ductu-
nihilque non moliturum quod ad ejus

rum

ftatum, pacemque fervandam videretur condu

cibile. In quo ut abundantius religionem o
ftentaret incitabatur fpe comparationis a po-
pulo inftituendæ factorum fuorum ejus gene-
ris cum contrariis exemplis Imperatoris nu-
per defuncti, de quo fciebat invaluifse fufpi-
cionem haud magni eum facere Ecclefiæ
auctoritatem, efferreque fe in eam faftu res
gio, unde & contigerat eo regnante multas
offenfiones, & dolendi caufas Patriarchæ of-
ferri adeo ut is jam non auderet fufcipere
patrocinium populi, nec deprecatorem fe in-
gerere in periculis miferorum; quoniam non
fperaret fe auditum iri, quantumvis æqua di-
ceret. Tunc porro Patriarcha & ii ex Antifi
tibus, qui futuri providentiam habebant, co-
gitationibus invicem adverfis, & valide utrin-

que in contraria incurrentibus distrahebantur.
Quando enim bonum Imperii ftatum reputa-
bant, præclarum ipfis, & populo falutare vi-
debatur, adminiftrari Rempublicam nomine
atque auctoritate fimul junctis Principum duo-
rum, alterius pupilli, & in perfectam ætatem
debita cura educandi, alterius per fe valentis,
refque opera, confilioque propriis gerentis.
Rurfus cum extendebant animum in provi-

~

τὸ

αξίωμα, καὶ οἱ θέλειν ἀσηκρῆτις ὑποτάξαι, ἐφ' ᾧ ἀδεκάςως καὶ ἀνεριθετως κρίνοιαν . ἔτι τε λόγον τιμῆσαι, καὶ τὰς ἐν λόγῳ περὶ πλείσει της αλλων ποιεῖν. τὸ δέ γε ςρατιωτικὸν ὑπεραγαπᾷν, κὶ τὰς ἐκείνων προνοίας κἄν ἐν πολέμῳ πίπτοιεν, κἂν ἀποθνήσκοιον, γονικὰς ἐγκαθις, ν τοῖς παισὶ, κἄν τισιν αἱ γυναῖκες και γαςρὸς ἔχοιεν κυοφορέμμον εισπράξεων δ ̓ ἀδίκων μὴ δ ̓ ὄν μα εἶναι, μὴ δὲ χώραν διδόναι διαβολαῖς · ἀρ γοιῶτος μὲν τὰ ἐπὶ ταύταις μονομαχία, ἀργοῦν τος δὲ ἐ τα σιδήρε, ὡς ἐπηρτημένα και κινδιώς μεγίς, εἴ τις τολμών της δυναμένων, συναρ χαῖς ὑπέχειν τὸν μύδρον καταναγκάζειν . τὰ δὲ τῆς πολιτείας ὅπως ἀφόβως ἐν εἰρτών εχατηρεῖπαι, ὥςε καὶ τὰς ἀπορόντας κ ἱκανῶς τῆς περιεσίας ἔχοντας, ἐπιδεικνυμένως τὰ ὑπάρχοντα κυδροπαι, καὶ τὸ παράπον μὴ δεδιέναι . Επὶ πᾶσιν ὑπακέειν τῆς ̓Εκκλησίας, καὶ μητέρα ταύτίω ὡς εἰ κὸς ἡγεῖται, ἢ πᾶν τὸ εἰς κατάςασιν αυτῆς πραγματεύεθαι, ταῦτα δὲ προσετίθει, ὅτι καὶ ἐν ὑπονοίαις ὁ προβασιλείων [ τα καταφρονεῖν τδ ἐκείνης προνομίων, © βασιλικῶς κατεπαίρεπαι. ὥσε καὶ ἐπὶ πολλοῖς τὸν Παξιάρχων λυπεῖπαι, ἢ τὰ τὸ λαὸ προςασίαν ἀπροσποιεἶπαι, μηδὲν κἂν δικαίως ὑπέρ τινων λέγοι, είσακνόμιμον. ω δυν τότε τω Πατριάρχῃ καὶ οἷς τ Αρχιερέων τὸ εἰς τὸ μέλλον προμηθὲς ἦν, διττοί τινες λογισμοὶ πρὸς ἀμφότερα κρέοντες, καὶ έκα τέρωθεν ιχυροί, ὅτε δὲ πρὸς τὰ τῆς βασιλεί ας εντέλειων ἀποβλέψαιον, καὶ τὸ παρ ἀμφοῖν βα σιλέοιν, τῶ μὲν νεοκομμένα, τα δ' ἐνεργοῦ τος ἄρχεθαι, ὡς καλὸν ὁμὲ ἐ τῷ ὑπηκός σω τήριον κατετόων . πρὸς δὲ καὶ τὰ μέλλοντα προσ γενήσεσθαι, ἅμα μὲν ἐξ ὧν ἢ ἱκανὰ πληροφορίαν ἐπὶ τ ̓ ἀνδρὶ εἰ ἀνδρὶ εἶχον ἐκ πλείςα . ἅμα δὲ, κὶ ἐξ ὧν τότε ὑπιχνυμένα κατήκεον, ὑπε ραποδεχομένοις έφκεσαν τὰ κατὰ βολίω πραγ θησόμενα. ὅτε δ ̓ ἂν πάλιν πρός τε τὸ τὸ ἐνὸς ἀφιλονείκητόν τε καὶ ἀνερίθατον· καὶ τὸ ἐπὶ Das ' ἑκατέρωθεν ἐπιβολάς, κ τὰς ὑποψί δυσὶ τασιαςικόν τε ν μάχιμον ἐννοήσαιον τὰς ας ἑνὸς ἐπὶ θάτερον, καὶ τέλος τὸν ἐφ ̓ ἑνὶ κίνδυνον παρὰ τὸ κρατήσαντος, διεφώνων καὶ ἀπηγόρευον. εἶναι δὲ των βασιλείαν, καὶ ἄλλως τῶν χῆμα μὲν ὀρεκτὸν, C τε παντὸς ἄξιον, ὑποπτικὸν δ ̓ ἄλλως, ὥςε καὶ μὴ ἔσαν κακίας, εἰδωλοποιῆσαι τὰ ἢ ὑποψίαν, καὶ ἦσαν μετ τιέναι παρασκδυάζειν τὸν ἐπὶ τῆς ἀρχῆς, ὡς ὕτω μόνως ἀσφαλῶς βασιλεύοντα, ἂν καὶ τὰ μὴ ὄντα μετοίη, ᾧ δέ τις πρὸς ταῦτα καὶ ὑ ποςέλλοι τ ̓ ἂν τι μή τισιν ἄδικος δόξαι, τῇ μοναρχία επιθέμενος, σοφόν τινα λόγον και παλαιὸν ἐκ ξαγῳδίας εἶναι τὸν ἐξαιρουῦτα τὸν ἐπὶ τῇ δόξῃ τῆς ἀδικίας μῶμον, λέγον τα . είπερ ἀδικεῖν δέοι, ὑπὲρ τυραννίδος κάλ λισον ἀδικεῖν. Ταῦτ ̓ ἐκείνοις λογιζομένοις δέος ἐποίει, καὶ παρὰ ταῦτα μὲν πλησίον ἦσαν τα πράττειν . τάτων δὲ προσκρουόντων τὰς λου γισμός, ἀργοὶ πρὸς τὸ ὁρᾷν ἦσαν, καν ὅσοι

η

E

2

τη

καὶ ὥρμων λέγειν οικὰ δ ̓ ὅμως τὸ μόρσιμον · * A fionem rerum futurarum ; hinc quidem occur

τῇ μὲν τὰ ἀρχῳ ἐγχειρίζειν ἐκείνῳ οἱ πλεῖσοι
γίνον), καὶ χεδόν πάντες, ὅμως δ ̓ ἐμπεδοῦν
τοῖς φρικώδεσιν ὅρκοις, ἀραῖον ἔχειν ὑπὲρ θα
τέρα θάτερον το μή τι δεινὸν βαλούσαθαι κατ'
ἀλλήλων τοὺς βασιλέας, τῷ εἰκότων ενόμι

σαν

,

&

rebat quantum expectari boni pofset ex Imperio Palæologi, de cujus & fapientia bonitate, & fortitudine plene fibi perfuafi videbantur; eoque momento haud dubie propendebant in eam partem, quæ tali, tamque probato tam faulta & & parato Imperatori optabilia tum promittenti tum idoneo præftare certam & perpetuam collati jam honoris pofseffionem optabat. Iidem tamen ubi deinde reputabant fecum quam tranquilla, concors, a diffidiis, & factionibus fecura, fejundaque fit fingularitas imperantis : e contrario quam infida, inftabilis, ad rixarum, feditionum & civilium tumultuum præfens periculum expofita fit duorum in uno Imperio focietas, quæ utrinque infidiæ, quæ fufpiciones, quæ machinatiomes unifcujufque in æmulum; ad extremum quæ clades quamque tragicus exitus maneat imbecilfiorem, poftquam potentiori, aut feliciori fuccubuerit, hac inquam cogitantes revocabant, damnabantque vota illa fua, & confilia priora; toti videlicet defixi in imagine miferiarum Impe rii difcordis exiftimari quippe vulgo Imperium rem in primis expetibilem, & quantovis bene pretio parandam præfertim iis qui ejus guftum experiendo perceperint Idem porro esse fufpiciofiffimum negotium nec quiefcere umquam animos collegarum in fuprema potestate quin fe inquietiffime torqueant curis anxiis in fe invicem intentis; imaginante unoquoque de alio infeftiffima quæque ; & æque ambobus tam fæpe fine caufa quam femper fine venia fe fe invicem infidiarum capitalium fufpectos, imo reos & convictos habentibus ; atque adeo in ifta inquietiffima vigilia fufpicionum anxiarum & iniquiffimarum fpem ac rationem fecure regnandi fitam efse ducentibus quod fi cujus forte a vi fcelerata quod fi cujus forte a vi fcelerata, perfidifque fraudibus in collegam abhorreat animus, & famam crudelitatis injuftæ vereatur: occurret ftatim in fubfidium ambitionis contra humanitatem vetus e tragedia ora ulum quo edicitur; fi jus violandum um- Edit. Rom. quam fit, minime vituperabilem & maxime tempeftivam ejus violandi caufam else plenam pag. 60. in folidum acquifitionem fuprema auctoritatis. Talia reputantes, & quæ ex iftis pronum erat fequi metuentes Ecclefiaftici Proceres impelli fe fentiebant ad favendum ambitioni Palæologi : rurfus vero incurrentibus ex adverfo miferatione pupilli Principis ac fide in domum Auguftam fegnes ad agendum, muti etiam ad loquendum quæ opus erant reddebantur Vicit tamen divina prædeftinatio quæ Imperium Michaeli defponderat nam ad huic Imperium decernendum plerorumque ac ferme omnium fententiæ confpirarunt Appofitum id tamen in mutuam cautelam communi confenfu temperamentum eft ut ambo Principes juramentis quam maxime horrendis diris etiam execrabilibus additis obligarentur ad fidem invicem, caritatemque præftandam abftinendumque a vi omni ac fraude quæ in alte rutrius perniciem tenderet.

CAPUT II

9.

Ut Palæologum Antiftites folverit juramentis, & diris quibus tenebatur.

ETeipas ♪ dosypou n to doxou" rois par

C

B
juramentorum facile facri Antifti-
tes relaxarunt, quod ad rem quæ agebatur,
quamque multum optabant, putabatur necef
farium. Siquidem ne novum juramentum ritę
a Palæologo conciperetur, videbatur obftare
adhuc vigens religio veteris jurisjurandi, quo
ille Avo pueri Principis dudum facramento fi-
dem addixerat non in ipfius tantummodo
perfonam fed in ftirpem ejufdem ac pofte-
ros; additis etiam anathematum, fi falleret
incurrendorum devotionibus ac diris. quæ nunc
omnia cœtus Præfulum, ut telas aranearum dif-

vorum juram occafione vel prætextu no

τομένοις προσίςαθαι, ἐφέσει τα ταῦτα γε πέθαι. ὡς δὲ αἱ γεγοναι συνθεσίαι το Παλαι ολόγε πρὸς τὸν πάππον τὸ βασιλέως, καὶ αἱ δὲ ἀφορισμῶν ἐμπεδώσεις, ή μίω μή τι και τὰ τὰ βασιλείς βαλούσαθαι παράτων πρωτεί νοντο. ὡς ἱςὸν ἀράχνης ὁ την Αρχιερέων σύλλογος τες σωθήκας εκείνας διέλυον. μὴ τὰ εἶ ναι τὸ τοι τον κατὰ τὰ βασιλεύοντος κάκισον βά λευμα, ἀλλὰ μᾶλλον συνεργίαν τῆς βασιλείας rupit ac fecit irrita, magno confenfu declaκαὶ συντήρησιν ἀδιάδοχον, κατὰ καιρὸν σκμαιρομέ rans: quod fieri Palæologum contigerat particiσε τῆς ἀρχῆς της νέῳ τῆς βοηθείας χρήζοντι τὰς pem Imperii, nequaquam effe nefarium, & fidei juratæ contrarium facinus ; fed utiτεντεῦθεν δὲ τῶν ὅρκων συμβάσεις ἐπὶ τοσῶτον lem Reipublicæ collationem operæ in bonum τὸ ἰχυρὸν ἔχειν καὶ ἀσχόλυτον, ὥςε ἢ τὰς προ- Imperii, & confervationem Principatus ei ad quem de jure fpectabat, fine ulla fpe poteftatis τέρας συνεῖναι ταύταις, ὡς καὶ ἀμφοτέραις τὸν iftius precariæ in prolem fucceffione tranfmitΠαλαιολόγον ἐνέχεθαι εἴ ποι τῷ νέῳ ἐπιβελε tendæ ; quæ falutaris tum Rei Romanæ coopeοι . ἐ μίω δὲ, ἀλλὰ καὶ ἀντιςρόφως ἐζήτει τ ratio peropportuna & neceffaria judicabatur ἀρὰν τίθεθαι, καὶ τὸς ὅρκες γίνεθαι, εἴ ποι imbecilla, ac tali auxilio egenti pupilli Principis pueritia. Itaque nihil obftante prioris facraκαὶ ὁ νέος κατ' αυτό μελετήσας διαπράξοιτο, ώς menti religione, novum juramentum ratum foἐξ ἀνάγκης τοῖς αὐτοῖς ἐνέχεθαι . προβαίνει ταῦ re,inviolabilemque firmitatem habiturum. quipτα, καὶ γραφαῖς οἱ ὅρκοι κατασφαλίζονται. pe cum neutra conventio quidquam alteri contrarium habeat, quominus ambæ valere fimul Ο γράφων ὁ εἰς πρωτασηκρήτις τεταγμένος κακὸς ἦν. poffint: unde fore, ut duobus deinceps totidem feederum facramento fancitorum vinculis conftrictus Palæologus teneretur, & fi ullas umquam Collegæ Puero infidias ftrueret, duplicis perjurii reus foret. Quæ Palæologus admittens viciffim petüt devinciri mutuo quoque juramento ad fecuritatem fuam adolefcentulum Imperatorem; imprecando & ipfum fibi diras & anathema ftatim inevitabiliter incurrendum fi quidquam umquam adverfus Palæologum machinaretur aut ageret. Hæc uti convenerat procefferunt; conceptis utrinque juramentis ; & re tota in publicas rice tabulas relata ad memoriam frmitatemque irrevocabilem : fcribente ifa, & authenticis conumentariis mandante Malo illo, quem diximus, antiquato prius, & ejus caufa repofito Primi a Secretis officio donatum、

CAPUT III

Ut fidelitatis juramentum utrique Principi Romani præftiterint; & quibus de novo additis cautionibus.

Αττεται δὲ, τὰς ὁποδήποτε τῆς Ρωμαί

Edit: Rom. Diftum quoque eft, ut per omnes Roma A δος ομνύειν ἐπ ̓ ἀμφοτέροις ὅρκον δαλεία

pag. 61.

pag. 62.

AT

no Imperio fubjectas regiones omnes
utrique pariter Principi facramento fidem ob-
fequiumque fuum de more obligarent. Sed
ad majorem utriufque fecuritatem confuetæ
talium formulæ adjungere tunc vifum Deo.
fimiliter tefte firmatam profeffionem & pro-
mifionem univerfi populi, bello & inexpiabi-
li odio perfequendi eum e duobus, cujus effent
in Collegæ vitam, vel nefaria vis, vel infidiz
deprehenfa . Tali extraordinario additamento
populare juramentum cumulatum metu magis
ut opinor, nimio proclivis in Regni focietate
diffenfionis, quam ulla fatis magna utilitate
remedii ad tantum mali prævertendum anci-
pitis. Nam fi redte quis æftimet, iftud prof-
tentes, belli jam tum civilis, & internecini
fignum tollebant, ex prona & vix evitabili fu-
fpicione, facile ac cito exarfuri. Ceterum
qualicumque confilio, ifta fic tunc decreta, &
executioni mandata funt: Romanis ubique viritim univerfis, impofita facris Evangeliis manu, juran
tibus: fe & fidem utrique Principi concorditer Imperanti, fubje&tionemque præfituros ; & fi quis
ipforum in alterum infurgeret, auctorem injuriæ publice ulturos.

καὶ τὸ σκόηθες. πλω προσέκειντο τοῖς σωτεθεις
μένοις ἐπ' ἀσφαλείᾳ ὲ ἀμφοτέρων μείζονι, κ
μίω ἕτοιμον εἶναι τὸ ὑπήκοον, ἐπ ̓ ἐκεῖνον ὁρμαν
φονώσῃ χειρὶ, ὃς ἂν ἐπιβαλοσοι θατέρῳ. ώρ
κωμόταν γὰρ απ' ἢ ἄλλων καὶ τότο, και φόβον
οἶμαι ἢ χρείαν ἀληθινώ. είδ ̓ ἶω, ἀλλ ̓ ἐδὲν
ἂν καταγνοίη τις μείζον, ἢ ταῦτα πραττόντων,
ἢ τὸ, ἐμφυλίες πολέμες των κοινῷ προξενεῖν,
εποτε τότο συμβαίη. ὅμως ἐδόκει ταῦτα, καὶ
εἰς ἔργον τὰ βελόυόμιμα πρέβαινον χεῖρα τοι·
γαρῶν ἐτίθεν, καὶ ἐπὶ ἢ ἁγίων Εὐαγγελίων
ὤμνυον, ὦ μία καὶ ἀμφοτέροις δελεύειν,
ή
καὶ

Β

ταῦτ ̓ ἐκτελεῖν

Amque aderat inaugurationi defignati Au-
gufti dicta dies, quæ fuit, ut dictum eft
Kalendæ Januariæ. quando is qui ad
Imperium evehebatur juramenta de quibus
convenerat, Primus conceptis verbis protulit,
fidem per ea obligans puero Principi; non ut ei
fubditus futurus ; fed ut confufcurus ac fuggeftu-
rus opportuna, nihilque in ipfum infidiore mo-
liturus. Jurarunt poft ipfum Optimates fe utri-
que fubditos futuros, & fi quis ipforum infidia-
retur alteri ftatim ultionem de infidiatore
fumpturos. Sic confummata juramentorum ce-
remonia, defignatus Princeps fcuto regio infe-
dit, utroque prius pede imperatoriis infignibus.
ornato : & manibus hinc quidem Antificum

inde Optimatum fublatus, acclamationibus &
plaufu, quibus excipi novi Imperatores folent,
ab univerfis falutatus, & Auguftus declaratus
eft.

C

Εως δ ̓ ἡ κυρία παρῶ, ἥτις ω, ὡς ἐρ

cη ως», εκατόμβαιώνος καμία κ τῶ

τος αυτὸς ὁ εἰς βασιλείας προβιβαζόμθμος ὤμους, ὑπὲρ τὰ παιδὸς τὰ εἰκότα @ βασιλέως. πλίω ἐχ ὡς δελεύσων, ἀλλ ̓ ὡς συμβελεύσων ἐκείνῳ, c μηδὲν ἀνήκεσον μελετήσων κατ ̓ ἐπιβολμό. ὡς μννον δὲ καὶ οἱ μεγισᾶνες, καὶ ὡς δελεύσοντες ἀμφοτέροις, καὶ ὡς ἀμυνῶντες αυτίκα, ω πε τὶς ἐπιβελεύοι τις ἐπιβελαθέντι. καὶ ὅτω τελεθέντων τῇ ὅρκων, ἀσπίδι βασιλικῇ ἐνιζάνει ὁ εἰς ἢ βασιλείων ἑτοιμαζόμθμος. πρῶτον τω πόδε, τοῖς βασιλικοῖς συμβόλοις ἐναρμοθεὶς καὶ χερσὶν, ἔνθεν μὲν Αρχιερέων, ἔνθεν δὲ μεγισάνων ἀρθεὶς, ανακτορικοῖς παιάνοις και κρότοις παρὰ πάντων ἐμεγαλαύετό τε καὶ ἐφημίζετο.

Nde Senatores quidem officiis pro cujufque D meritis honorabantur ; & aliis alia partim donabantur, partim promittebantur. Fratrem vero Joannem tum adhuc Magnum Domesti

ἐντεῦθεν, οἱ μὲν δ γερεσίας σήκεσιν ὀφφικίοις ένεσεμνύνοντο. καὶ ἄλλοις

cum Sebaftocratoris ornare dignitate quum μὲν ἄλλα τὰ μὲν ἐδίδοντο, τὰ δ ̓ ἐν ὑποχέσισιν

cenfuit, & ei Conftantini Tornicii filiam ma-
trimonio conjunxit, deftinatam dignitatem in
tempus aliud differens. Alterum vero Fratrum
Conftantinum in privata tunc quidem adhuc re-
liquit forte; fuo tempore creare ipfum Cæfarem

ἦσαν, ἃ δ ̓ αυτάδελφον Ιωαννίω μέγαν Δομέ εικον ὄντα, ἢ τὸ Τορνικία Κωνσαντίνη θυγατέ ρα πρὸς γάμα κοινωνίαν συνήρμοσε, κἂν ἐν ἀναβολαῖς ἐ τὸ ἀξίωμα. θάτερον δὲ τὸ ἀδελφῶν

Κων