Hinc dubio curas undantes pectore Adamus Difpulit; at dulci interea novitatis amore Exardens, alia ultra avidus fine crimine quærit, Fortunis conjuncta fuis: quo tempore primùm Maximus, & quianam, mundi concreverat orbis ; Quêis furgens gradibus, quâ emerfit origine moles; Edenique intra fines extraque, quid ortum Ante fuum acciderat. Qualis, cui flumine vivo Vix reftincta fitis, labentibus imminet acri Lumine adhuc rivis; aliam ciet ipfa relucens Lympha fitim, & liquidum murmur falientis aquai. Talis inexpletum cupiens cœleftia magni Hofpitis alloquia, his dictis pater infit Adamus: Admiranda quidem, nque aliena colori Noftrarum, pandis myfteria, maxime cœli Interpres; blandus te mifit ab arce fupremâ Ætheris Omnipotens, at amicâ voce moneres, Quæ noftræ invalidum latuiffent mentis acumen.
With Bleffedness. Whence Adam foon repeal'd The doubts that in his heart arose: and now Led on, yet finless, with defire to know (What nearer might concern him) how this world Of heav'n and earth confpicuous, firft began; When, and whereof created; for what caufe; What within Eden, or without, was done Before his memory (as one whose drouth Yet fcarce allay'd, ftill eyes the current stream,
Whofe liquid murmur heard new thirst excites.) Proceeded thus to ask his heav'nly Gueft:
Great things, and full of wonder in our ears, Far diff'ring from this world, thou haft reveal'd, Divine interpreter! by favor fent
Down from the empyrean, to fore-warn
Us timely of what might elfe have been our lofs Unknown; which human knowledge could not
Ergo datam accipimus grato nos pectore lucem Altius, immenfumque æternâ laude Bonorum Profequimur fontem; fola hæc in munera nati, Quicquid erit, Domini arbitrio aufcultabimus ultro. At molli quoniam alloquio penetrâffe dedisti Hæc adeo humanos longe fuperantia sensus Abdita, fed quæ homini expediit noviffe, fupremæ Sic Menti placitum eft; avidis ultrà annue votis, Atque alia, haud noftris forfan minus auribus apta, Pande bonus mira'cla. Age, quæ primordia cœlos Extulerunt, tanto quos eminus intervallo
Tot paffim innumeras hinc atque hinc volvere flammas Cernimus, expedias; unde hic diffufilis, omne Quo sese extendit spatium, contexitur æther, Floriferamque vagis tellurem amplexibus ambit. Et magnum mundi quæ tandem causa Parentem, Jam tandem, fanctos ante omnia fæcla receffus
For which to th' Infinitely Good we owe Immortal thanks, and his admonishment Receive, with folemn purpose to obferve Immutably his fovereign will, the end Of what we are. But fince thou haft vouchfaf'd Gently, for our inftruction, to impart Things above carthly thought (which yet concern'd Our knowing, as to highest Wisdom feem'd)
Deign to defcend now lower, and relate (What may no less, perhaps, avail us known) How first began this heav'n, which we behold Distant fo high, with moving fires adorn'd Innumerable; and this which yields, or fills, All fpace, the ambient air wide interfus'd, Embracing round this florid earth: what cause Mov'd the Creator, in his holy rest
Sortitum in cœlo, sera hæc pofuiffe filenti Fundamenta Chao impulerat; quo temporis orbe Perfectum peragebat opus, fi pandere fas fit, Da nobis. Non imperii interdicta verendi Arcana expetimus; plura explorare juvabit, Dignius ut magnum artificis celebremus honorem. Nec ftadium folenne diei lucidus orbis
Confecit; pars magna manet: quanquam æthere pronum Devolvat jubar, ille tuæ dulcedine vocis
Siftet iter fufpenfus, & acri arreptus amore Audiet ut cæco primum Natura Profundo Exiit, attonitufque fuos mirabitur ortus. Aut dux fidereæ lunâ comitante cohortis Si celeret curfus, aurita filentia fecum Nox referet; vigil adftabit sopor ipfe, canenti Aufcultans; etiam invitum nos blanda morari Munera cogemus: facto tu fine redibis,
Ante polo reduces quàm fol adduxerit ignes.
Through all eternity, fo late to build
In Chaos; and the work begun, how foon Abfolv'd: if un-forbid thou may'ft unfold What we, not to explore the fecrets afk Of his eternal empire, but the more To magnify his works, the more we know. And the great Light of day yet wants to run Much of his race, tho' fteep, fufpense in heav'n Held by thy voice; thy potent voice he hears,
And longer will delay, to hear thee tell His generation, and the rifing birth Of nature from the un-apparent Deep: Or, if the ftar of ev'ning, and the moon Hafte to thy audience, night with her will bring Silence; and fleep, lift'ning to thee, will watch; Or, we can bid his absence, 'till thy song End, and difmifs thee e'er the morning shine.
Hæc Pater humanæ gentis pofcebat amicum Æthereum: cui blanda refert venerabilis hofpes :
Illa etiam tibi vota, animo concepta modesto, Perficiam; verùm excelfi gefta Omnipotentis Quis poterit fermonis honos, quæ lingua Seraphum Dicere, vel quæ hominum gnaræ comprendere mentes? At quantum penetrare potes, (quò gloria major Auctori, bona quò melius tibi propria nofcas) Evolvam facilis; namque hæc conceffa facultas Cœlitus, ut quicquid pofcas moderantius, intra Præfcriptum, memorem: nec te malesuada libido Scrutari accendat, fibi quæ Deus inter opacas Arduus effulgens nubes, unde omnia lustrat Unicus, æternis volvit fervata tenebris.
Ampla fatis tibi terrenis datur area rebus.
Dat membris alimenta cibus, fapientia menti; Adfit utrique modus; male cocta scientia nutrit
Thus Adam his illuftrious guest besought; And thus the God-like Angel anfwer'd mild: This alfo thy requeft, with caution afk'd, Obtain though to recount almighty works, What words, or tongue of Seraph, can fuffice, Or heart of man fuffice to comprehend?
Of knowledge within bounds: beyond, abftain To ask; nor let thine own inventions hope Things not reveal'd, with th' invifible King, Only Omniscient, hath fupprefs'd in night, To none communicable in earth, or heav'n. Enough is left befides to fearch, and know.
Yet what thou canst attain, (which beft may ferve But knowledge is as food, and needs no lefs
To glorify the Maker, and infer
Thee also happier) fhall not be with-held Thy hearing: fuch commiffion from above I have receiv'd, to answer thy defire
Her temperance over appetite, to know In measure what the mind may well contain; Oppreffes elfe with furfelt, and foon turns
Stultitiam, ut tumet indigeftâ corpus ab escâ.
Audi igitur: poftquam cœlo jam Lucifer (illum Sic memora, claro quondam fulgore cohortes Qui fuperas magis anteibat, quàm ftella minores Ista faces) fua deciderat per inane profundum In loca, cumque malo æthereæ ductore phalanges ; Jamque iterum, divorum acie latera ardua claufus, Filius in patrias victor confcenderat arces; Tot reliqua Omnipotens defpectans agmina, natum Compellat Pater, auguftoque hæc ore locutus:
Invidus en magnis quantum excidit hoftis ab aufis, Qui vanas fimilefque fuî fimul ætheris omnes Inveniffe acies ratus, auxilioque potenti Auctus inacceffe potuiffe refringere rupis Mania, & æterni veteres has numinis arces Fidebat, nofque imperio exturbare fupremo. Multa dolis delufa cohors, quos confcius æther Haud iterum gremio excipiet. Sed maxima longè
« ZurückWeiter » |