Et cito rapturus de nobilitate comesa, 35 Quod superest, quem Massa timet, quem munere palpat latores, notissimi ex Tac. Hist. IV. 50. et Agric. c. 45. Plin. Ep. I. 5. III. 4. VI. 29. VII. 19. 27. 33. al. Quem palpat, cui blanditur. 36. Latinus, mimus, gratissimus Domitiano, et Thymele, si non uxor ejus, certe mima et optima saltatrix, de quibus v. inf. VI. 66. VIII. 197. Sueton. Domit. 15. et Martial. I. 5. IX. 29. Mulieri nomen ab arte scenica inditum putant: nam Quéλn dicitur pulpitum s. ara theatri, vel hujus pars ad scenam, ubi cani et saltari solebat. Submissa, vel sensu obscœno, ad coitum, vel simpl. pro missa, ut muneribus eum placaret, aut facundia et blanditiis. 37. Submoveant justa hereditate. 38. Noctibus, nocturno coitu, concubitu; unde noctem orare, promittere, negare, pacisci. Evehit in cœlum, ad summam opulentiam, dignitatem, et felicitatem. Optima summi nunc via processus, nunc optima vel facillima, brevissima ac tutissima via ad consulatum, summum honorem, vesica, cunnus, (ut κύστις et κύστη, v. c. ap. Aristoph. Lysistr. 956.) vetulæ beatæ, divitis, (ut evdaíμwv, μakápios, udKaр,) h. e. amor anus vel viduarum divitum, quas lucri causa sectabantur multi: cf. ad IV. 4. Processus felix eventus, fortuna: sed procedere etiam proprie dicitur solennis Consulum pompa, qua primo initi magistratus die ex ædibus suis in Capitolium deducebantur. Cf. de hoc processu consulari ad Sil. VI. 444. et inpr. Eckhel. doctrin. num. vett. P. II. Vol. VIII. p. 335. seq. 40. Constructio verborum, quoties hunc locum legi, me offendit. Forte pro habet legendum hebes, h. e. ad Venerem minus aptus, vel propter immoderatum ejus usum jam viribus exhaustus et enervatus. Ita et hæc verba v. 40-44. ut reliqua inde a v. 32. pendent e conj. quum, et v. 44. signum interrog. ponendum. 40, 41. Assis partes sunt uncia, sextans, quadrans, triens, quincunx, semis, septunx, bessis, dodrans, dextans, deunx, et, quum percommoda esset in computationibus totius in XII partes distributio, etiam aliæ res, inpr. hereditates, ad assis modum dividebantur; unde heres ex asse, cui tota hereditas, ex uncia, cui duodecima ejus pars, ex unciola, cui ne hæc quidem tota, ex deunce, cui undecim ejus partes obveniebant. Proculeius male, et Gillo bene mentulatus, adulteri, sed ignoti. Ille saltem non est idem, cujus inf. VII. 94. mentio fit, vel ad quem exstant Cic. Epist. ad Div. XIII. 30. seq. Mercedem sanguinis coitu exhausti, vel seminis, quod ex digestione sanguinis gignitur, profusi et amissi, roborisque adeo corporis imminuti. 43. Palleat, debilitatus intemperato coitu et decoloratus: ut nudis pressit qui calcibus anguem; imitatio Virg. Æn. II. 379. seq. et Ovid. Fast. II. 341. vel Homeri Il. III. 33. seq. 44. Commentarii instar sunt verba Suet. Calig. 20. Caligula instituit in Gallia, Lugduni, certamen Græca Latinæque facundiæ, quo ferunt victoribus præmia victos contulisse, eorumdem et laudes componere coactos; eos autem qui maxime displicuissent, scripta sua spongia linguave delere jussos, nisi ferulis objurgari, aut flumine proximo mergi maluissent. Lugduni etiam ara fuit, ad confluentem Araris et Rhodani, Augusto dedicata: v. Dio LIV. Strab. IV. Suet. Claud. 2. Rhetor h. 1. orator, ut passim. 45 Quid referam, quanta siccum jecur ardeat ira, Quum populum gregibus comitum premit hic spoliator Pupilli prostantis? et hic damnatus inani Judicio (quid enim salvis infamia numis?) Exsul ab octava Marius bibit, et fruitur Dis 50 Iratis; at tu victrix provincia ploras? Hæc ego non credam Venusina digna lucerna ? Hæc ego non agitem? sed quid magis Heracleas, 45. seq. Quis non indignatione ad satiras scribendas excitetur, quum tot vitia sceleraque vigere videat? Jecur ira vel bile ardere, fervere, uri, tumere dicitur: nam gravi ira acerrimus excitatur motus ebullientis sanguinis, et potissimum oleosarum ejus partium, a quibus bilis in jecinore secernitur, quo fit, ut jecur extendatur, et bilis largius ex eo effluat. Hinc et ortæ loquendi formula: rabie corda tument, iram coquere, esse in fermento, Y, οἰδάνεται κραδίη χόλῳ, πέπτειν s. πέσσειν χόλον et κήδεα, φλεγμαίνειν ὑπὸ χολῆς. Cuivis vero affectui propriam fere sedem assignabant veteres; iracundiæ in felle aut corde, gaudio in splene, amori in hepate, libidini in lumbis, omnibus, at præcipue libidini ac iræ, in jecinore, sanguinis officina. Cf. ad III. 188. VI. 314. 648. VII. 117. XIII. 14. 181, 182. et Mitscherl. ad Hor. Od. I. 13. 4. S. 46. Tutor pupillum omnibus exuit bonis; quo fit, ut hic prostet, corpore quæstum facere paupertate cogatur, ille vero, alienis pecuniis locupletatus, magna per urbem pompa incedat, vel clientum servorumve gregibus stipatus lectica gestetur, et sic populum premat s. urgeat. Comites non tam servi, quam, ut v. 119. clientes, qui officium patronis præstabant non tantum salutando et occurrendo, sed etiam deducendo et comitando, unde et præcedere, et lateri hærere, et subsequi solebant. Pro pupilli prostantis conjicere possis plorantis. Sed hoc miserationem tantum, illud summam simul indignationem movet, et hoc Horatii, illud Juvenalis ingenio aptius est. 47-50. Marius Priscus, Africa Proconsul, provinciam expilaverat, et ob innocentes tam condemnandos quam interficiendos a solo Martiano DCC millia acceperat. Quum itaque ab Afris, quorum causam agebat Plinius 49. junior, a. U. C. 853. repetundarum accusaretur; Cornutus Tertullus Cos. designatus, in cujus sententiam plerique senatores discedebant, hanc pecuniam ærario inferendam, et Mario Urbe Italiaque interdicendum censebat. Cf. inf. VIII. 59. seq. 120. seq. et inpr. Plin. Ep. II. 11. et 12. Judicium itaque hoc non modo iniquum fuit, sed etiam inane, quod neque provincialibus quidquam profuit, quoniam repetita pecunia ipsis non reddita est, sed in ærarium delata, (unde mox victrix provincia ploras,) neque Mario multum nocuit: is enim infamiam, damnatione et exsilio sibi adspersam, nihil curabat, quia non omnem, qua spoliaverat provinciales, pecuniam iis restituere coactus erat, sed retinuerat tantum, ut nunc lautius in exsilio, quam olim Romæ, vivere posset. Ab octava hora bibit: nam Romæ heluones jam ante nonam horam cœnare solebant. Cf. inf. ad VI. 418. Fruitur diis iratis, gaudet ira deorum, h. e. damnatione, qua scilicet a rebus gerendis negotiisque publicis remotus, et tantum otii nactus est, ut genio suo nunc magis quam antea indulgere possit. Similiter Juno de Hercule ap. Senec. in Herc. Fur. 34. Superat et crescit malis, iraque nostra fruitur, in laudes suas mea vertit odia. Iræ autem deorum tribui et ab ea repeti, quidquid mali atque adversi contingat hominibus, ut bona a diis propitiis, vix est quod moneam. Victrix, verbum forense, ut victor, vincere judicio, vincere causam. 51. Lucerna Venusina, satira, quales Horatius composuit, vel studio et lucubrationibus Horatii, qui satiras scripsit, cujusque patria fuit Venusia s. Venusium opp. in confinio Lucaniæ et Apuliæ situm. 52. Agitem, insecter, perstringam, notem; vel simpl. persequar, pertractem. Sed quid, cur, (ut Tí pro diari,) scil. agitem, magis Hera C Aut Diomedeas, aut mugitum Labyrinthi, Et mare percussum puero, fabrumque volantem? cleas cet. quomodo magis conveniat 55-57. En summam morum turpitudinem! Leno est ipse maritus, qui cupidus pecuniæ pudicitiam uxoris suæ vendit, et, mocho cum ea concumbente, vel sursum spectat, vel vigilans stertit, velut ebrius ad calicem, h. e. altum somnum simulat, ut Cipius vel Cepius ille παραρέγχων, de quo v. Erasm. et Fest. in proverbio, non omnibus dormio. Doctus spectare lacunar, ut fere tectum intuentes ap. Quintil. II. 11. 4. ubi Spalding hæc notavit : "Nihil aliud significari puto, quam desidem nihil agentis, neque in certam rem animum intendentis, gestum, qualis solet esse eorum, qui, quum acriter videntur aliquid intueri, ne cogitant quidem de eo, quod cum maxime spectant. Eodem redeunt Juvenalis verba. Simulat enim jucundus iste maritus et uxori commodus, se, nescio quid nugarum agitantem totumque in illis, quæ fiant, non atten dere; quamquam id quoque, quod sursum spectat, magis eum avertit ab iis, quæ humi peraguntur." Cf. inf. ad VI. 140, 141. Ovid. Amor. II. 5. 13, 14. Plut. in Erotico p. 759, 760. (ed. Reisk. T. IX. p. 45.) Suet. Aug. 69. Horat. Od. III. 6. 29. seq. ubi v. Acron, et Jacobs ad Anthol. Gr. T. II. P. II. p. 350. Leno accipit mochi bona, ipse maritus leno succedit adultero heres, ut per fideicommissum res adulteri ad adulteram veniant; Schol. Ita fraudem legi faciebant: nam Domitianus, teste Sueton. c. 8. probrosis feminis lectica usum ademerat, jusque capiendi legata hereditatesque : quo spectant h. 1. verba, mochi bona capiendi jus nullum uxori. 56. Lacunar, tectum triclinii cælatum aut pictum, e tabulis ligneis; de quo v. Ernesti clav. Cicer. rum. Fla 58. Curam cohortis, tribunatum militum, (v. Lips. Mil. Rom. II. 9.) vel præfecturam cohortium prætorianaBona donavit, insumsit, impendit, præsepibus, equis alendis. Caret omni majorum censu, quem dilapidavit. In gratiam Neronis multos nobilium aurigandi studio captos fuisse, nota res est. Pervolat citato axe, curru. miniam viam, omnium antiquissimam et celeberrimam, Roma per Etruriam Arimino tenus a C. Flaminio Censore A. U. DXXXIII. perductam, (Strab. V. p. 333.) et ab Augusto munitam: (Sueton. c. 30.) a qua diversa est alia, quam C. Flaminius Consul a Bononia ad Arretium stravit, teste Liv. XXXIX. 2. Puer Automedon, Fuscus, vel alius, nescio quis, auriga Neronis, ut Automedon, nvíoxos Achillis, de quo v. Homer. Il. π. 145. seq. Virg. Æn. II. 477. et al. 62. Ipse Nero: nam ipse, ut αὐτὸς et ἐκεῖνος, sæpe auctoritatis et reverentiæ significationem habet, et Nonne libet medio ceras implere capaces Quadrivio? quum jam sexta cervice feratur 65 Hinc atque inde patens, ac nuda pæne cathedra, Et multum referens de Mæcenate supino Signator, falso qui se lautum, atque beatum hinc ita magister dicitur, quum discipulus, (unde illud Pythagoreorum avròs epa,) dominus, quum servus, imperator, quum miles loquitur, patronus, si de clientibus, animus, si de corpore agitur, Imperator e. s. p. ubi ex oppositione intelligi potest, ad quod referatur. Jactare se amicæ, quod jam Casaub. ad Pers. IV. 15. monuit, est fere Græcorum ὡραΐζεσθαι et καλ Awniceola, vel translatum a pavonibus, qui, quum picta pandunt spectacula cauda collumque incurvant, creduntur jactare se feminis, easque voce sua ad Venerem tum illicere. Cf. ad Liv. III. 1. not. 3. Lacerna, habitus virilis, non muliebris; unde amica lacernata per ludibrium dicitur puer vel vir, qui amicæ loco habetur; (ut fere sponse turpes inf. v. 78.) significatur enim h. 1. Sporus, quem puerum Nero, teste Suet. c. 28. exsectis testibus, etiam in muliebrem naturam transfigurare conatus est, atque cum dote et flameo, nuptiarum celeberrimo officio, deductum ad se, pro uxore habuit: quemque, Augustarum ornamentis excultum lecticaque vectum, et circa conventus mercatusque Græciæ, ac mox Romæ circa Sigillaria, comitatus est, identidem exosculans. 63. Ab hoc versu pendent et v. 55-62. et v. 64-68. Oratio, etiam abrupta illa v. 64. egregie affectui convenit indignationis, quem tota pæne satira spirat: est tamen magis oratoria quam poetica, inpr. ob frequentissimam repetitionem conjunct. quum a v. 22-64. Nonne libet, impetus mihi sit, ceras, tabulas ceratas, capaces, quæ multa capiant, h. e. amplas, implere versibus, carmine satirico, medio quadrivio, in ipsa via, ubi hujus carminis materia occurrit, et quidem in quadrivio, ubi quatuor viæ, adeoque plura eo carmine digna, et ab omni parte, sub adspectum veniunt. Ibi itaque summus etiam scribendi impetus est, summaque ira et indignatio, quæ defervescunt domi, ubi memoria repetimus, quæ oculi viderunt, et e tam multis jam quædam animo effluxerunt. 64. Lecticam vel sellam, et quidem laxiorem, ditiorum ac potentiorum, ferebant servi (lecticarii) plerumque sex, nonnumquam octo: unde illa hexaphoros, hæc octophoros dicebatur. Minutam et arctam, tenuiorum, vel duo servi portabant; de quo v. inf. IX. 142. seq. Cf. Lips. Elector. I. 19. Hinc atque inde patens signator, homo, qui aperta, et pæne nuda, non tecta, vectus sella ab utraque parte conspici potest et cupit, quod superbi et impudentis est. Cathedra, ut kabédpa, sella, plerumque muliebris. Sellam a lectica ita diversam fuisse suspicabatur Lipsius 1. 1. ut illa ad sedendum, hæc ad jacendum aptior, et in illa cervical tantum, ad caput reclinandum, in hac vero lectus fuerit. (Cf. VI. 353. ubi tamen cervical de toto lecto accipi potest.) Idem observat, ante Claudium Imp. semper lecticæ, et post eum plerumque sellæ mentionem fieri. Sellæ vel lecticæ apertæ forma (ut verbis Lipsii utar) simplex, asseres aliquot compacti, qui capere pulvinum oblongum possent, in quo homo porrectus jaceret (cf. inf. ad III. 245. et VII. 132. ubi asser pro ipsa lectica) et pedes quidam breviores, quibus lectica deposita insisteret: eadem omnia in lectica tecta, nisi quod hæc majorum deliciarum fuit, contraque adspectum hominum sive injurias aëris clausa undique ac munita, et quidem pellibus atque velis, (s. plagulis, quæ dimoveri poterant,) ad fenestras oppansis. Cf. inf. III. 242. et IV. 21. 66. Multum referens, exprimens, imitans, de Mecenate, h. e. ei simillimus. Supinus s. resupinus dicitur, qui vel supinus in lecto jacet, adeoque tum socors, otiosus, et negligens, tum mollis et delicatus, vel qui supinus incedit, erecto corpore et oculis cœlum intuentibus, adeoque superbus. Supinus Mæcenas h. 1. dicitur, ut inf. XII. 39. tener, et ap. Vellei. I. 88. Mæcenas otio et mollitiis pæne ultra feminam fluens. De mollitie ejus in habitu, oratione, et tota vita v. Senec. Ep. XIX. CI. CXIV. et CXX. Quintil. X. 4. Plin. XIV. 6. Exiguis tabulis et gemma fecerat uda? Occurrit matrona potens, quæ, molle Calenum 70 Porrectura, viro miscet sitiente rubetam, Instituitque rudes melior Locusta propinquas 67. Falsum in jure Rom. dicebatur corruptio, inpr. testamenti, et notissima est lex Cornelia de falsis, adversus falsarios lata. Lautus, qui laute, delicate, et magnifice vivit. Beatum, divitem, ut sup. v. 39. Exiguis tabulis, paucorum verborum, quibus falsarius se heredem ex asse scripsit; ut breviter XII. 125. Gemma uda annulo signatorio, cui gemma est inserta, et qui saliva humectatus imprimitur ceræ, ne eam ad se trahat. Cf. ad XIII. 138, 139. 69. Calenum vinum a Caleno s. Calibus, Campaniæ opp. sic dictum, pro quovis generoso. Ei tamen, ut et Cæcubo, sua ætate nullum amplius honorem fuisse dicit Plin. XIV. 6. Molle scil. vetustate, vel quod vini novitii acritudinem exuit, mite, lene, ut durum vinum dicitur acre vel austerum. Sic et olvos μaλakòs, et contra σkλпpós. Rubetam, ranam, a rubis et vepribus, in quibus degit, ita dictam, et venenatam; unde h. I. et inf. VI. 659. pro veneno ponitur. Cf. III. 44. Plin. VIII. 31. XXV. 10. XXXII. 5. 6. Matrona potens, Agrippina, Neronis mater et Claudii Imp. uxor, cui tam a marito, quam a filio, summa rerum permissa, (v. Tac. Ann. XII. 7. 22. 25-27. 42. XIII. 5. 12. Suet. Ner. 9.) quæque Claudium veneno necavit, quod notum ex Tac. Ann. XII. 67. Suet. Claud. 44. et al. Verba autem h. 1. sic jungenda: matrona potens, quæ viro sitiente miscet rubetam, porrectura ei molle Calenum. 71. Et Locusta melior, veneficii peritior, instituit, docet, propinquas rudes, imperitiores veneficii, efferre cet. nisi malis: matrona, quæ miscet rubetam, et propinquas instituit tamquam Locusta melior h. e. venefica peritior, ut ἀμείνων et κρείττων. Locusta, venefica notissima ex Tac. Ann. XII. 66. XIII. 55. et Suet. Ner. 33. 47. Efferre domo mortuos, et quidem h. 1. veneno necatos, sepelire, ut inf. VI. 175. 567. et XIV. 220. Hinc h. 1. conseq. pro anteced. et efferre pro necare veneno. Nigros, veneno sublatos, ab effectu, et colore lurido lividoque, quem venenum efficit iisque inducit; (quo sensu pocula nigra dixit Propert. II. 27. 10.) nisi nigros referre malis ad efferendi ritum in toga nigra. Per famam, ne clam quidem, sed palam, fama rei vulgata. Per famam et populum, per confertam multitudinem populi, de hoc scelere ac funere confabulantis. 73, 74. Hoc nunc hominum vulgare est dictum, hæc est communis populi sententia! Vel poeta animo commotus et indignatione incensus civibus suis consilium dat, accommodatum moribus illius ævi ac civitatis. Cf. inf. VI. 557-564. et Plin. Ep. II. 20. extr. Gyarus s. Gyara et Gyari, brevis insula, h. e. parva, et admodum sterilis, asperrimaque fere insularum Cycladum in mari Ægæo, (hod. Calairo s. Caloiera, vel potius Jura, inter Andrum et Ceam ins. Cf. Tournefort Voy. au Levant, Lettre VIII.) in quam damnati Imperatorum temporibus relegari ac deportari solebant: (v. inf. VI. 563, 564. X. 170. Tac. Ann. III. 68, 69. IV. 30.) ut alii in Seriphum, (inf. VI. 564. X. 170. Tac. Ann. II. 85. IV. 21.) Amorgum, Donusam, Pandatariam, Planasiam, Oases Ægypti, aliasque steriles et saxosas insulas, ubi fame enecabantur. Gyari itaque h. 1. pro quavis ejusmodi insula, et pro pœna relegationis atque deportationis, de qua v. Heyne Opusc. Acad. Vol. IV. p. 268. seq. 74. Si vis esse aliquis, h. e. in honore et pretio, ut ap. Cic. ad Att. III. 15. et Pers. I. 129. Nam aliquis est magnus, eximius, insignis quis, qui ceteris præstat, et eximiæ est dignitatis, ut ris id. qd. μέγας ; v. c. δοκῶν μὲν τὶς εἶναι, ὢν δ ̓ οὐδεὶς ap. Arrian. Epict. II. 24. In aliis libris eodem sensu, sed minus docte, legitur si vis esse aliquid, ut εἶναί τι, et contra είναι undèv vel ovdév. Probitas, virtus, lauda |