Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

De spoorwegtarieven op Fava.

DOOR

A. BARON SLOET VAN OLDRUITENBORGH.

Toen de eerste werkzaamheden aan de spoorwegen op Java begonnen (lijn Vorstenlanden, in 1862/3) werd die onderneming met algemeen welgevallen begroet. Een ieder zag daarin het einde van den achterlijken toestand, waarin communicatie- en transportmiddelen verkeerden, en een eersten stap om Java te doen deelen in de voorrechten, welke aan Nederland geschonken waren door spoorwegen, die toen grootendeels bekostigd werden uit de baten, welke de kolonie afwierp.

Om met een paar woorden te wijzen op de redenen van die groote vreugde, vermeld ik hier alleen, dat op Java geen enkele rivier gekanaliseerd is, dat er geen enkel afvoerkanaal voor producten gegraven is, en dat met uitzondering van de tijdelijk bevaarbare Solo-, Kediri- en Serajoe-rivieren, alle landbouwproducten derhalve per as, met draagpaarden of met koeli's moeten worden vervoerd.

Menigeen, die het voorrecht niet heeft genoten Java te zien, en die daarentegen het prachtige Hollandsche kanalennet en de talrijke Nederlandsche spoorwegen uitstekend kent, zal het moeielijk vallen om zich voor te stellen dat in vele streken van Java belangrijke landbouwproducten niet geteeld kunnen worden, omdat de transportkosten er meer bedragen dan de waarde der producten zelve. Ketella, b.v., een soort van aardappelen, hetwelk een uitstekend volksvoedsel is, kost, van 70 tot 80 cents per pikol in Madioen, Kediri, Solo, Djokja, enz., terwijl de prijs van het transport naar de strandplaatsen meer dan het dubbele bedraagt. Aan cultuur van dit product voor afvoer valt dus niet te denken.

Deel II, 1881.

56

Als reiziger in de binnenlanden van Java overkomt u, dat voor het vervoer van een enkelen grooten koffer 4 man gevorderd wordt die bovendien niet meer dan 8 of 9 uur afstands per dag kunnen afleggen en ƒ9 à ƒ 10 per man eischen voor het traject Soerabaja - Madioen. Van zoodanig middel van vervoer kan voor producten geen sprake zijn, eensdeels omdat de kosten gewoonlijk f I per man en per dag bedragen voor 40 kilo's, en ten andere, omdat geen voldoend aantal dragers te vinden zoude zijn.

Als een ander voorbeeld van de bezwaren die de industrie op Java ondervindt door de gebrekkige vervoermiddelen, wijs ik op de periode vóór den aanleg van spoorwegen, toen in de Vorstenlanden geen zware molens of groote stoomketels konden worden opgesteld, omdat die over land niet te vervoeren waren.

Ik zag persoonlijk een gedeelte der werktuigen van de suikerfabriek Malang Djiwan, van Prins Mangkoe Negoro, acht maanden lang op de Solo-rivier, in prauwen, vastzitten, omdat het korte seizoen van bevaarbaarheid dier rivier verstreken was, toen de prauwen pas één maand van Soerabaja vertrokken waren, terwijl de geheele reis naar Solo stroomopwaarts bijna 2 maanden vorderde. De aanplant van een geheelen oogst ging door die vertraging verloren.

Hoe de industrie, niettegenstaande al die bezwaren, zich heeft kunnen staande houden, moet verwondering baren.

Ik moet hier aanstippen, dat men vele zaken op Java in stand gehouden heeft, alléén omdat men hoopte, dat de aanleg van spoorwegen de bestaande bezwaren zoude uit den weg ruimen, en nieuwe levensvatbaarheid zoude schenken aan de betrokken ondernemingen.

Later zal ik aantoonen, in hoeverre die verwachtingen werden bevredigd.

Na den aanleg van den spoorweg Semarang-Vorstenlanden verliepen er weder vele jaren, voordat er aan de lijnen in den Oosthoek en de Preanger-Regentschappen van staatswege werd begonnen. De aanleg door den Staat werd veelal met groote ingenomenheid gezien.

De ondervinding bij den spoorweg-Vorstenlanden toch had doen gevoelen, dat aan de exploitatie van die lijn bezwaren verbonden waren, voortspruitende uit geheel exceptioneele tarieven, welke de Regeering voor die maatschappij had goedgekeurd, maar welke men verwachtte dat de Staat zoude vermijden. De Regeering was toch nu geheel vrij, de tarieven naar de eischen der exploitatie en der wetenschap vast te stellen en te wijzigen, hetgeen bij de tarieven op de lijn naar de Vorstenlanden niet meer het geval was.

De openbaarmaking van de tarieven, vastgesteld bij Gouvernements.

besluit van den 13e. Februari 1881, No. 22, was voor Java een groote teleurstelling.

De tarieven voor de staatsspoorwegen waren blijkbaar in vele opzichten op die van de lijn-Vorstenlanden geschoeid, en weken ver van de Nederlandsche af.

Terwijl bij de Nederlandsche staatsspoorwegen tarieven in toepassing worden gebracht, volgens welke de vracht betrekkelijk vermindert naarmate de afstand waarover moet worden vervoerd langer is, eischt de Regeering bij de Java-staatsspoorwegen dezelfde vracht over alle afstanden.

In Nederland worden speciale overeenkomsten gesloten met personen, die groote partijen, van 100 tot 1000 ton, te vervoeren hebben, en bestaan er voor bijna alle voorwerpen en producten wagenladingsklassen. Op de Java-staatsspoorwegen zijn slechts voor enkele artikelen, welke voor de industrie van geen belang zijn, als: afval en dierlijke mest (boomschors), breuk- en rolsteenen, vloertegels, gestampte steen, dakpannen, dedak, drinkwater, duikerbuizen (aarden), ertsen, gras, grint, hout, schaaldeelen, dolken en brandhout, oud en ruw ijzer, kalk, katjangloof, katjangkoeken, zemelen, ketella, obi, klappernoten en vezels, lompen, sintels en zaagsel, zand, cokes, steenkool, enz., wagenladingstarieven toegestaan, terwijl op alle andere vrachten bij vervoer per wagenlading slechts een geringe reductie van 6% wordt verleend.

Ik wensch nu:

1o. de spoorwegtarieven op Java met die in andere landen en koloniën te vergelijken;

2o. de vraag te behandelen of op Java het personen- en goederenvervoer zóó gering is, dan wel de aanleg- en exploitatiekosten van spoorwegen zóó hoog zijn, dat die spoorwegen zonder exceptioneele tarieven geen winst kunnen afwerpen, en

3o. de gevolgen te bespreken welke men èn voor de schatkist èn voor handel en nijverheid van het invoeren van matige tarieven op Java, zou mogen verwachten.

I.

Alle spoorwegtarieven worden berekend en opgemaakt volgens een bepaalden grondslag, die den technischen naam van »barême" draagt.

Bij den Java-staatsspoorweg is die barême niet, zooals bij de Nederlandsche staatsspoorwegen, in alle voorkomende gevallen gevolgd. Uit een ontleding van de gepubliceerde tarieven blijkt, dat de barême per 1000 kilo en per kilometer bedraagt:

[blocks in formation]

2. 3. 4. 0.16 0.12 0.10 0.08

Wagenladingskl.

5a 56 0.06 0.05

f 0.32 0.24 Vast recht, dat bij de Nederlandsche staatsspoorwegen wordt gevorderd, en differentieel tarief bij groote afstanden, kent men op Java bij de staatsspoorwegen niet.

Ook zijn de vrachten voor afstanden beneden de 5 kilometer geheel abnormaal berekend. Nu eens zijn de vrachten verhoogd, dan weer verlaagd, zooals dat het beste uitkwam. Zoo heeft men voor 1 kilometer: per ton.

[blocks in formation]

Voor de Nederlandsche staatsspoorwegen is daarentegen het vol

gende barême gevolgd bij rechtstreeksch verkeer.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

Op de staatsspoorwegen bedragen de kosten van ijlgoed dus:

0.03

0.01 0.01 0.01

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

Voor vrachtgoederen per ton zijn de tarieven als volgt:

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

Het tarief van den spoorweg Semarang-Vorstenlanden is nog hooger dan dat van den staatsspoorweg op Java; op die particuliere lijn betaalt men voor ijlgoederen f 0.65 per ton en kilometer tegen 0.32 en 0.24 bij de Java-staatsspoorwegen. Voor vrachtgoederen heeft men slechts 3 klassen, tegen 6 bij de Staatsspoorwegen, beloopende f 0.16, 0.10 en 0.05; daar echter alle stapelproducten in de hoogste of re klasse vallen, zoo is het tarief nog hooger in de toepassing dan dat van den Java-staatsspoorweg.

In andere landen vinden wij het volgend barême in werking:

Egypte:

1

2

3

4

5

6

7 klasse 10 Kilom. . 2.80 2.10 1.40 1.05 0.70 0.49 0.28

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

of herleid in Ned. courant (208 fr. 100 gulden):

=

[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]
« ZurückWeiter »